Yayınlandığı 1962 yılından itibaren bilim dünyasını sarsmış, bir çok taraftar toplamış, belki daha da çok eleştirilmiş, ancak şüphesiz bilimsel yöntem yazarlığında “paradigma” açmış bir kitap. Kitaptan kısaca bahsedecek olursak ; Kuhn’un düşüncesine göre bilim tarihi, bilimsel girişimin kesintisiz bir birikim halinde değil, aksine bilgiyi büyük kesintilere hatta kopmalara uğratan devrimci dönüşümlerle geliştiğini göstermektedir. Devrim sözcüğünün de gösterdiği gibi birbiriyle çatışma yahut rekabet halindeki bir çok karşıt bilim görüşünden ya da okulundan sonunda galip gelenlerin bugüne kadar getirdiği bir birim söylemi söz konusudur. Kuhn; Bilimsel ilerlemeye birikimci değil, evrimsel olan yaklaşımı benimser. Bilim tarihine bakıldığı zaman ilerleme sağlayan büyük atılımların her biri kendi içinde tutarlı farklı yaklaşımların çatışmasından doğan kavramsal devrimlerle meydana geleceğini iddia eder. Bilimsel ilerleme; rakip kuramlar arasındaki doğru seçime bağlı olduğuna göre ilerici kuramın seçimidir. Siyasal devrimler gibi, bilimsel devrimlerde, bilim toplulukları farklı bilimsel dünya görüşleri arasında seçim yaparlar. Bu seçimi etkileyen öğeler temelde sosyolojik ve psikolojiktir. O toplumun yapısına bağlıdır. Paradigma; gözlenmesi mümkün olan bir çok veriden, bir diziyi belli kurallara göre oluşturmadır. Aynı zamanda Kuhn’a göre paradigma; bilim çevresine belli bir süre için bir model sağlayan evrensel olarak kabul edilmiş bilimsel başarılardır. Ve bilim tarihi paradigmaların tarih boyunca geliştirilerek ve devrimler yoluyla yer değiştirerek birbirinin yerini almasından ibarettir. Örneğin; Paradigma 1. Hristiyan dünya merkezli paradigma Paradigma 2. Kopernik- Galile güneş merkezli paradigma. Paradigma 1. Hristiyan yaratılışçı paradigma Paradigma 2. Darwin’in evrim teorisi, vb. Bilimsel devrim; Bilimsel topluluk içerisinde bilimsel uygulama tarzları arasında gelecek için en uygun olanın çatışma yoluyla ayıklanmasıdır. Bu bir dizi devrimci ayıklanmanın toplam sonucu çağdaş bilimsel bilgiyi oluşturur. Tıpkı biyolojik evrim de olduğu gibi, bu sürecin de belirli hiçbir hedefi yoktur. Kanıt yoluyla gelişen bilim düşüncesi ile bağdaşabilen her doğa kavrayışı burada geliştirilen evrimsel bilim görüşüyle de bağdaşabilir. Yani benimsenen topluluğun bilim yapısı ile beraber, başka toplulukların bilim yapısı karşılaştırılmalı olarak öğrenilmelidir. Kuhn’a göre; Bilimsel bilgi de tıpkı dil gibi özünde bir topluluğun ortak malıdır. Bunu anlamak için, bu bilgiyi yaratan ve kullanan çevrelerin kendine has özelliklerini ( yani paradigmalarını ) karşılaştırmalı olarak öğrenmek zorundayız.

Bilimsel Devrimlerin YapısıThomas S. Kuhn · Kırmızı Yayınları · 2018244 okunma

·

1 artı 1'leme

·

66 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.