Determinizm denen felsefi konuma bulaşan yanlış yorumlar arasında en belirgin olanı, "her şey önceden yazılı olduğundan" determinizmin değişimi düşünmesinin imkânsız olduğunu söyleyen yorumdur herhalde. Tüm neden-sonuç zincirlerinin zorunlu olduğu bir dünyada tarih bize ne tür bir sürpriz yapabilir? Determinizm, hem aynı'nın ezel ebet yenilenmesi hem de tanımı gereği "yeni"nin tasfiye edilmesi demek değil midir?