Lev Tolstoy
KİTAPTA YER ALAN KİŞİLER
Hacı Murat:1790’ların sonunda doğmuş ve 23 Nisan 1852’de ölmüş, Şeyh Şamil zamanında yaşamış olan İmam Şamil’in naiblerinden olan Avar kökenli Kafkasyalı bir liderdir. Hacı Murat, Kafkasya’nın 2. İmam’ı Hamzad Bek’e suikast düzenlemiş, bu suikast sonucunda sadece kendisi kurtulmuştur. Çar’ın özel iltifatları ile Tiflis’e gitmiş, ancak Lekler’in Rus Hükûmetini uyarması sonucu tutuklanmıştır. Tutuklanmasının ardından kaçmayı başarmış ve bir süre sonra yaptığı hatanın farkına vararak Şeyh Şamil’e iltica etmiştir. Hacı Murat, Rus generallerine birçok zorluk çıkararak ve dağlarda gerilla taktiği uygulayarak ünlü olmuştur. Ancak, Ruslar’a iltica ettiği planlarını gerçekleştiremeyip esir hayatı yaşamaya mecbur edilmiş ve kaçma girişimi sırasında öldürülmüştür. Hacı Murat’ın kabri Azerbaycan sınırları içinde yer alan Kah’ta bulunmaktadır.
İmam Şeyh Şamil: Kuzey Kafkasya halklarının siyasi ve dini önderi, Kuzey Azerbaycan, Dağıstan, Çeçenistan ve Çerkesya’nın üçüncü imamı olan bir imam ve askerdir. 26 Haziran 1797’de Dağıstan’ın Gimri köyünde doğmuş ve 4 Şubat 1871’de Medine’de vefat etmiştir.
Şeyh Şamil, Kafkasya’nın bağımsızlığı için mücadele etmiş ve Ruslara karşı kazandığı zaferlerden ötürü “Kafkas Kartalı” ve “Rusya’nın Kâbusu” gibi isimlerle anılmıştır. Hamzat Bey’den sonra Kafkasya’daki direnişçilerin komutanı olmuş ve Nakşibendi şeyhlerinden Seyyid Cemaleddin Kumuki’nin halifelerinden biri olarak bilinir. Yirmi beş yıl süren savaşı ve benimsediği İslam ve tasavvuf inancı, günümüzde Kafkas halkları arasında oldukça yaygındır.
1859’un 6 Eylül’ünde, 70 bin kişilik Rus ordusuna, yanında birkaç yüz kişi kalıncaya kadar direndikten sonra, savaşı sürdürmesinin tehlikeli olduğunu anlayan Şeyh Şamil, Çarlık yetkilileriyle müzakereler yaparak silah bırakma yolunu seçmiştir. Rus Çarı II. Aleksandr, Şeyh Şamil’i sarayın kapısında son derece nazik karşılamış ve kılıcını almayarak kendisine olan hayranlığını dile getirmiştir. Şeyh Şamil, bir ay kadar sarayda misafir edildikten sonra, saygın tutsak olarak esaret yıllarını geçireceği Kaluga’ya gönderilmiştir. Sürgüne gittiği çeşitli Rus kentlerinde sempati toplayarak günlerini geçirmiştir.
Şeyh Şamil, davasına sadık bir insan olarak yaşamış ve bu uğurda çok sevdiği annesi ile arasında geçen bir olay tarihe geçmiştir: Savaş dönemlerinde halktan bazıları “artık teslim olalım anlaşma yapalım” diye hayıflanmaya başlamıştır, bunun üzerine Şeyh Şamil teslim olmaktan bahsedene kırbaç cezası vermeyi uygun görmüştür.
Sado: Hacı Murat’ı ölüm tehlikesini göze alarak evinde ağırlayan ve ona yardım eden Kafkasyalı
Osman: Hacı Murat’ın öz kardeşi
Özet
Hikaye, anlatıcı tarafından bir tarlada bulunan ezilmiş ama hala yaşayan bir devedikeni sembolüyle başlar. Devedikeninin yaşaması, başarılı ve ünlü ayrılıkçı gerilla Hacı Murat'ın düşen hikayesine bir göndermedir. Hacı Murat, ailesini kurtarmak umuduyla Rusların yanında yer alır ve ailesinin Avar lideri İmam Şamil tarafından kontrol altında tutulduğunu öğrenir. Murat, ailesini kurtarmak ve intikamını almak istemektedir.
Hikaye, Murat'ın Ruslarla savaş halinde olan Kafkasyalı ayrılıkçıların komutanı Şamil'den kaçmasıyla başlar. Murat ve yanındaki iki yandaşı, sadık destekçisi Sado'nun evine sığınırlar. Ancak yerel halk, Murat'ın varlığını öğrenir ve onu köyden kovar. Murat, Ruslarla bağlantı kurmayı başarır ve Teğmeni ile buluşma sözü verir.
Sonunda Murat, Rus güçlerinin desteğini almak umuduyla Vozdvizhenskaya kalesine varır. Ancak kalenin dışında yaşanan bir çatışmada genç bir Rus askeri olan Petrukha Avdeyev ölür. Tolstoy, Petrukha'nın hikayesine de yer verir ve onun işine bağlı bir işçi olduğunu ve askere gitmeyi kendi ailesi adına gönüllü olarak seçtiğini belirtir.
Murat, Vozdvizhenskaya'da Prens Semyon Vorontsov ve ailesiyle arkadaş olur. Vorontsov'lar, Murat'ın itibarını ve dürüstlüğünü takdir ederler ve ona bir saat hediye ederler. Murat'ın kalışının beşinci gününde, genel valinin yaveri Mihail Loris-Melikov gelir ve Murat'ın öyküsünü yazma emriyle gelir. Okuyucu, Murat'ın doğumundan ve Müridizm'in çağrısına nasıl katıldığından bahseden bir kısmını öğrenir.
Murat, Rusların arasına katıldığında, onun Şamil'e ulaşmak için mükemmel bir araç olduğunu fark eder. Ancak Vorontsov'un planları, rakip prens Savaş Bakanı Çernişov tarafından bozulur ve Murat kalede kalır. Bu sırada Şamil, Murat'ın ailesini daha savunulabilir bir yere taşır.
Hacı Murat, ailesini kurtarmak için adam toplamak üzere kaleden kaçmaya karar verir. Anlatı zamanda ileriye doğru atladığında, bir grup askerin Murat'ın kesik kafasını taşıdığı kaleye gelir. Askerler, Maria Dimitriyevna'nın erkeklerin zulmüne 'kasap' dediği savaş zamanlarını anlatır. Murat'ın kaçış hikayesi anlatılır ve sonunda Murat'ın Rus askerleri tarafından öldürüldüğü ve başının kesildiği anlatılır.
Hikayenin sonunda, Rus askerleri üzerine saldıran Hacı Murat'ın başını keserler. Savaş sırasında şarkı söylemeyi bırakan bülbüller yeniden başlar ve anlatıcı, hikayenin başındaki devedikenine bir kez daha gönderme yaparak hikayeyi sonlandırır.
Hacı MuratLev Tolstoy · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201914,1bin okunma
·
52 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
