"Timsah", Dostoyevski'nin kara mizah ve eleştirel yaklaşımını kapitalizmin etkileri üzerinden okuyucuya sunar. Eserde, Ivan isimli karakterimizin, bir Alman çiftin getirdiği timsahın içine hapsolmasıyla başlayan olaylar, kapitalist düzenin birey üzerindeki etkilerini sembolize eder. Kitap boyunca, timsahın içinde sıkışıp kalan Ivan'ın durumu, bireyin içsel çatışması ve toplumun beklentileriyle baş etme çabası olarak yorumlanabilir. Bu durum, kapitalist düzenin insanı nasıl sınırladığına dair bir metafor olarak öne çıkar. İvan'ın timsahın içindeki varlığı, içsel bir başkaldırıya işaret edebilir. Bu durum, bireyin beden gücünü sömürmeye çalışan kapitalist düzenin tutsağı olma isteğiyle mücadelesini simgeler. Kafka'nın "Dönüşümü"nde olduğu gibi, bireyin işlevsiz hale gelmesi ve toplumun ondan beklediklerine cevap verememesi bu bağlamda ele alınabilir. Eserde yer alan kapitalizm eleştirisi, Ivan'ın timsahın içinde olmasını ekonomik bir fırsat olarak gören karakterlerin tutumu üzerinden vurgulanır. Bu tutum, insanları birer meta olarak gören ve onların iç dünyasını dahi ekonomik getiri olarak gören kapitalist bakış açısına bir eleştiridir. Ayrıca, metinde belirtilen psikanalitik bakış açısı da dikkat çekicidir. Ivan'ın timsahın içindeki pasif duruşu, bir anlamda anne karnındaki pasif konumu hatırlatır. Bu, sorumluluktan uzak, sığınabileceğimiz bir döneme duyulan özlemi yansıtabilir. Bunun yanı sıra, Ivan'ın kendini gerçekleştirme çabası da belirgin bir tema olarak karşımıza çıkar. O, timsahın içinde bile gazete okumak isteyen, bilgi edinmek isteyen bir karakterdir. Ancak toplumun alışkanlıklarına uymak istemeyen bireylerin varoluşsal çatışmaları da dikkat çeker. İvan gibi karakterler, topluma ait hissetmezler ve kendilerini geliştirmek için çabalarken, toplumun baskısı altında kalarak kaçış ararlar. Bu karmaşık içsel çatışmalar ve kapitalizmin eleştirisi, Dostoyevski'nin eserindeki derin ve çok katmanlı temaları ortaya koyar.

TimsahFyodor Dostoyevski · Can Yayınları · 20241,789 okunma

·

39 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Defne Özcan