Profesör Unrat, klasik edebiyattaki ve hatta genel olarak edebiyattaki en nevi şahsına münhasır karakteri için bile okunası bir klasik. Öyle bir karakter inşa etmiş ki Heinrich Mann, insan karakterine ilişkin nokta atışı tespitlere dayanan, bu bakımdan oldukça gerçekçi, aynı zamanda özellikle yazıldığı dönem düşünüldüğünde çok ileride ama bugün bile cesur ve rahatsız edici. Yirminci yüzyılın başlarında, Almanya’nın küçük bir kentinde öğretmenlik yapan, 50’li yaşlarının sonunda bir adamın, öğrencilerini cezalandırabilmek adına ‘enseleyebilmek’ için çıktığı yolda hayatının tepetaklak olmasını anlatıyor kitap kısaca. Ava giderken avlanıyor aslında karakterimiz ama bir yerde kendi karakterinin bataklığına düşüp debeleniyor. Katı kurallara sıkı sıkıya bağlı, bu kurallara uymayanları cezalandırmanın gerekliliğine inanan ve hatta bu kuralları çiğneyenlerin başına kötü bir şey gelmesinden zevk alacak denli ‘yanlış’ yapan insanlara hınçlı, çok despot bir karakter Profesör Unrat. Fakat asıl can alıcı nokta şu ki, tüm despotlar ya da ahlak bekçileri gibi, aslında saygı duyduğu değer yargıları olduğundan değil bu katılığı; insanlar üzerinde tahakküm kurmanın, kabul göremediği topluluktan bunun hıncını almanın, üstünlük kurmanın bir yolu olarak kullanıyor ahlak kurallarını bir nevi. Hal böyle olunca, bu kuralları çiğnemenin üstünlük kurmaya uygun olduğu ortamlarda da işler tamamen değişiyor. Heinrich Mann, toplumsal çürümeyi resmederken, etiyle kemiğiyle bu yozlaşmanın vücut bulmuş hali olan karakterle beraber de insan doğasına ayna tutuyor resmen. Böylelikle hem toplumsal kurallar hem de insanın bunlarla ilişkisi üzerine düşünmeye sevk ediyor. Oldukça yalın bir dille kaleme alınmış, yer yer olaylar fazla hızlı gelişiyormuş hissi verse de genel olarak keyifle okunan, etkileyici bir klasik. Tavsiye ederim. “Ahlak denilen şey çoğu kez aptallıkla iç içedir. Yalnızca hümanist bir eğitim görmemiş olan kişi bundan kuşku duyar. Bunun yanında ahlak, kendi ona sahip olmayıp, ondan kaçamayanları kolayca hükmü altına alan kişi için yararlıdır. Hatta, buyruk altına girenlerden ahlaklı olmalarının kesinlikle istenilmesi gerektiği bile ileri sürülüp kanıtlanabilir.” (s. 194)

Profesör UnratHeinrich Mann · Othello Yayınevi · 202132 okunma

·

1.919 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.