Bir Portre: Cevher Dudayev
Şu anda Çeçenya Devlet Başkanı olan Cevher Dudayev, Çeçen'dir. 1944 yılında doğmuştur. Hava Harp Okulu'ndan mezun olduktan sonra Hava Kuvvetleri Akademisi'ni bitirmiştir. 13 yıl sürgünde bulunmuş, Afganistan savaşlarına katılmıştır. Dudayev 1968'de SBKP üyesi olmuş ve bu üyeliği 1991'e kadar sürmüştür. Yakınlarını sıcak ve hisli bir kişi olarak tanımladıkları Cevher Dudayev, bu hırsı sayesinde Çeçen halkı içinde ilk defa general olmayı başaran insandır. Ayrıca Stratejik Hava Kuvvetleri'nde Tümen Komutanı olan ilk Müslüman da Dudayev'dir. Cevher Dudayev'in devlet başkanı olmadan önceki son görevi Estonya'nın Tartu şehrinde Stratejik Hava Kuvvetleri Tümen Komutanlığıydı. Estonyalılar, şu anda kendisini "İsyancı General" diye çağıyorlar. Merkezi yönetim kedisine Estonya Televizyon ve Parlamento binalarını abluka altına alına emrini verdiğinde bunu yerine getirmediği için Estonya halkınca çok seviliyor ancak, bu hareketinden sonra Dudayev'in tümeni Estonya'dan Çeçenya'nın başkenti Grozni'ye çekildi. Bunun üzerine istifa eden Cevher Dudayev, 1990 yılında Çeçen Halkının ulusal Kongresi" adlı muhalefet örgütünün başına geçti.
İslam Yolu Partisi'nin de kendisine devlet başkanlığı adaylığına seçmesinden sonra seçimlerde aday olan Dudayev'in kazanacağı daha baştan tahmin ediliyordu. İslamcılar, Sadece Dudayev'in Çeçenya'yı aşiret kavgalarından kurtararak demokratik reformlara götürebileceğini düşünüyorlardı. Ancak şu anda İslami Yol Partisi, dünyaca ünlü Müslüman Kardeşler Örgütü ile işbirliği yapıp Dudayev'e karşı muhalefet oluşturacağını belirtmektedir. Rusya'nın yasal kabul etmediği seçim sonuçları, Dudayev'i başkanlık koltuğuna oturturken Dudayev'in ilk açıklaması şöyle oluyordu. "Allah'ın ve halkın iradesiyle Çeçenya Cumhuriyetinin ilk devlet başkanı olarak seçildim."
Dudayev'in iktidar programı şu esaslara dayanıyordu. - Ulusal ve İslami değerlere dayanan sağlam ve baskıcı bir rejim kurmak. Buna uygun olarak muhalefete de baskı uygulamak, iç ve dış politikayı çatışmalara dayalı olarak sınır savaşları şeklide, Rusya İmparatorluğu'na karşı mücadele amacıyla sürdürmek . Bir halkı birleştirmek için en önemli aracın bir düşman yaratmak olunduğunu bilen Dudayev, Rus imparatorluğu ve şovenizmini düşman ilan etmiştir .Siyasette böyle çatışmaya dayalı yöntemler izlemesi müttefiklerini bile korkutmaktadır.
Kuzey Kafkasya Federasyonu kurarak buradaki ellinin üzerindeki halkı birleştirmek. Ayrıca ekonomik bütünleşmek için Ortak Kafkasya Pazarı kurmak. - Rusya'dan bağımsızlık kazanmak Ancak, Rusya'dan tam kopmayarak onunla ilişkilerinde inisiyatifi ele geçirmek. Bu amaçlarını gerçekleştirmek için Dudayev, dışardan destek kazanmayı ummaktadır. Bu konuda en büyük beklentisi İran ve Türkiye'ye yöneliktir. Rus milliyetçilerine göre bu desteği vermek, Türkiye'nin dış politikası da bu yöndedir. Azerbaycan'ın varlığı da Türkiye'ye kolaylıklar sağlayacaktır. Rusya'da birçok insan, Türkiye'nin Azerbaycan aracılığıyla Kuzey Kafkasya'ya silah ticareti yapacağını düşünmektedir. Oysa bu çok tehlikeli üç çatışma alanı olan Ortadoğu, Transkafkasya ve Kuzey Kafkasya birleşmiş olacaktır.
Dudayev'in güçlenmesinin en önemli nedenlerinden biri de Yeltsin'in yardımcısı olan Rustkoy'un başarısız davranışlarıdır. Bağımsızlıktan sonra Rutskoy'un Grozny'i ziyaretinde ileri sürdüğü tehditler, Çeçenya halkını Dudayev'in etrafında birleştirmiştir. Dudayev'in başında bulunduğu Çeçen Halkının Ulusal Kongresi, Çeçenya'da oluşan yeni burjuva sınıfını çatısı altında toplamaktadır. Bu yeni burjuva sınıfı, küçük ve orta girişimcilerden oluşmaktadır. Bu grup din ve geleneklere karşı çıkmamakta, İslam'a bağlılığını vurgulamaktadır. Bu yüzden, Rusya'dan ulusal kurtuluş hareketlerinin de başına geçmiştir. Bu ulusal burjuvazinin tepkisi iki gruba yöneliktir.
1. Orta Asya'da sürgünden sonra vatanlarına dönen Çeçenlerin kendi evlerinde Rusları bulmaları ve Yahudiler dışımla tüm azınlıkların yağmaya katıldıklarını görmeleri nedeniyle yabancılara,
2. Çeçenya'da yaşanan kurumların yozlaşması ve işsiz sayısının 200.000'e kadar yükselmesi nedeniyle yerel yöneticilere "Bu yeni burjuvazinin güçlenmesi için Kafkasya" diasporasının desteği de çok önemlidir. Bunlar, 100 yıl süren savaş sırasında dünyanın dört bir yanına göç etmiş olan Çeçen ve İnguşlardır. Türkiye ve Rusya'ya göç etmiş olanlar yeni kurtulmuş vatanları için her türlü yardımı yapmaya hazırdırlar Ürdün, Irak ve Suriye'de toplam 50.000, Batı Avrupa'da da 300.000 Kuzey Kafkasyalı aynı duyguları paylaşmaktadır. Şu anda Ruslar, Çeçenya'dan göç etmeye başlamışlardır. 100.000 kadar Rus, Çeçenya'yı terk etmiştir. Bölgede şimdilik bir etnik çatışmayı önleyen, çeşitli azınlıkların liderlerinin gayretleridir. Rusların tahmini Çeçenya'nın kuzey sınırında başlayan Rusya ile Çeçenistan arasındaki gerginliğin güneye de yayılarak Çeçenya'nın aleyhine gelişeceğidir. Bu durum, Rusya'daki pazara bağımlı olan yeni Çeçen burjuvazisinin zararına olacaktır. Örneğin, Rusların Çeçenya'dan sürgün edilmeleri Stavropol'a yerleşmelerine neden olur ki o zaman Çeçenya'nın çok yakınında Çeçenlere düşman bir halk yerleşmiş olur. Bunun yaratacağı tepki ve yeni burjuvazinin Rusya'yla yaptığı binlerce bağlantının kopması, şüphesiz Çeçenistan'ı olumsuz etkileyecektir. Çeçen halkının Dudayev'e güveni sonsuzdur. Bunu Yerli Özgürlük Gazetesi Yazı İşleri Müdürü'nün söyledikleriyle açıklamaya çalışalım: "O bizim gibi sıradan bir insan değildir. Paraya hiç önem vermez. Arkasında öteki siyasetçiler gibi güçlü bir aşiret de yoktur. Ve en korkunç olan da sonsuza kadar dürüsttür."
Burada Çeçenya'nın en önemli ikinci kişisi olan Ruslan Hazbulatov'dan da söz etmeden geçmeyelim. Rusya Parlamento Başkanlığını yürüten Hazbulatov, bir Çeçen olmasına rağmen Çeçenler tarafından sevilmemektedir. O da Dudayev gibi gençliğini Kazakistan'da sürgünde geçirmiştir. Milletvekili adayı olduğunda açıkladığı seçim programının Çeçenistan'ın kalkınmasına yönelik olmasına rağmen, seçildikten sonra Rus yanlısı olmuş ve Yeltsin'in kampında yer almıştır. Hazbulatov, Yeltsin parlamento başkanı olunca yardımcısı, Yeltsin devlet başkanı olunca parlamento başkanı olmuştur. Şu anda eski komünistler ve sert tutum yanlıları kendisini destekledikleri için, Yeltsin'le bu grup arasındaki dengeyi Hazbulatov sağlamaktadır.
Hazbulatov, Çeçenya'daki olağanüstü hal ilanının mimarlarındandır. Ancak, ülkenin en akıllı ve kurnaz siyasetçisi kabul edilen Hazbulatov, bu olağanüstü halin yarattığı kötü sonuçlardan sonra, tüm sorumluluğu birlikte çalıştığı Rutskoy'un üstüne atmayı başarmıştır. Hazbulatov, Dudayev'i çok kıskanmaktadır. Ancak, şu anda Çeçenya'da birinci olmaktansa Rusya'da ikinci olmayı tercih etmektedir. Zaten kendisini Çeçen halkına sevdirememiş olması Dudayev'in tahtını ele geçirmesini önlemektedir.
·
97 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.