İmparatorluğun son dönemde geçirdiği dönüşüm neticesinde medeniyetçilik, Tanzimat devrinin ideolojisi olarak öne çıktı. “Medeniyet, temeddün, ünsiyet, menûsiyet, teennüs” gibi terimlerle karşılanıyor, Reşid Paşa'dan Sultan Abdülaziz'e, hep onun tarifi yapılmaya çalışılıyordu. Ve ilk seküler kutsallık halesini kuşanmak da, bu kavrama