Item: Anlam ve Varlık Boyutlarıyla İnsan
Rating: 8 puan verdi
Author: Merve B.

Merve B.

@Merilozof_

24 Ocak 00:00

Edebiyat

120 syf.

8/10 puan verdi

Keyifli okumalar'

İnsan hakkında konuşmak, yazmak kimi zaman çok kolay kimi zaman ise zordur. Çünkü insan, insana veya kendisine kimi zaman çok yakın iken, kimi zaman ise hayret edilecek derecede varlığından uzak ve yabancı bir varlıktır. İnsan hakkındaki bu çalışma İslami düşüncenin genel bir yansımasıdır. Yazarımız; İnsanı evrende ve kendi özelinde nasıl anlamamız gerektiğini varlık, bilgi, değer çerçevesinde anlatmaya gayret göstermiştir. " İnsan Eşrefi mahlukattır' derdi babam bu sözün sözler içinde ayrı bir yeri vardı " İ.Ö I. Kainat yaratıldığında insanoğlu henüz yoktu. İnsan yaratıldığında kainat mana ve değer kazanmaya başladı. Çünkü alemde her şey insan için var kılınmıştı. Bu sebeple insandan bahsetmek aynı zamanda kainattan bahsetmek anlamına gelir. Yine insan olmasaydı cennet ve cehennem yaratılmazdı anlaşılıyor ki bütün güzellikler ve bütün olumsuzluklar ancak insandan dolayı vardır. İnsanı bu kadar varlığın ve varoluşun merkezine alan İslam; insan hakkında önemli açıklama ve yorumlarda bulunmuştur. "Biz Ademoğullarını şerefli kıldık" şeklindeki ayetler bu hususu açıklar niteliktedir. Bütün buluş ve icatlar insanlığın ortak aklının ürünüdür bu durum toplum halinde yaşamanın ve akılları birleştirmenin bir sonucudur o zaman İnsan ve insanlık yaratılışın kemaline ulaşabilmek için insanlık tümel niteliklerine ihtiyaç duyduğu gibi, bireysel insan ile de medeniyeti veya kültürü somut hale getirebilmektedir. Fert olarak insan ancak başkaları ile birlikte Kemal yolunu bulabilir İnsan kendine yeten bir varlık değildir bunun böyle olduğunu düşünen insan yalnızlığa mahkum olur çünkü ancak Allah tektir ve başkasına muhtaç değildir. Kapitalizm sosyolizm ve emperyalizmin varoluş kodlarında ebedi yaşama heveskârlığı yatar ancak ebedi yaşama isteği birçok insana heveslendirse de henüz bunu başaran olmamıştır Dünyavi zenginlikler, bilgi birikimi hasbelkader bir makama sahip olma arzusu Özetle nefsi ilah edinme İnsanın yalnızlaşması fakirleşmesi ve cahilleşmesine neden olur Gazzalinin "insan ölen bir varlıktır" şeklinde ki tanımından yola çıkarak : "İnsan mutlaka ölecekse ölmekde insanın kemali ise bu Kemal'i dikkate alarak yaşamak ölüm sonrasında fikrimizle zikrimizle ve amelimizle önem vermemiz elzemdir. İnsan ölecekse ölmek bu dünyada ebedi kalmamak demekse o zaman bu dünyaya ebedi kalınacakmış gibi değer vermemek gerekir. Dünyaya ebediyet değeri vermek zulmün büyük gerekçesi olmaktadır." Demek yanlış olmaz İnsana ölmek vasfını veren Allah insanın yaşam alanını da öbür dünya için daha çekici ve uzun kılmıştır ancak öbür dünyanın güzelliği bu dünyanın gayreti iledir. İslamın "İnsan" Yorumu ise Bir dinin üstünlüğü o dinin şekillendirdiği insan tipinde ve oluşturduğu şahsiyette aranmalıdır. bir dini kendi bireyiyle değerlendirmenin en önemli ölçüsü o bireyin inandığı dine akli ve kalbi olarak ne kadar sadık olduğu ile doğru orantılı bir şekilde olmalıdır. İnsan doğarken en aciz varlık iken Allah'ın ona verdiği yetenekleri fiili hale getirmesiyle yaratılmış olan varlıklar karşısında en güçlü varlık haline gelmektedir Nihai anlamda insan hak ile alem arasında bir ara konumda bulunmakta ve bu ara konumuyla da mahlukatın en üst seviyesini işgal etmektedir II. Ruh ve nefs ilişkisine temas oldukça manidar olmakla beraber farklı bir bakış açısı kazandırmayı da ihmal etmemiştir. Ruh, Hz.Adem'e üflenen ilahı tezahür olarak insandaki ilahi kemali ifade etmektedir; ancak nefs için aynı şeyi söylemek pek mümkün görünmemektedir. Çünkü nefsin iyilik ve kötülüğü yapan ve yapabilecek potansiyeli olan insani bir güç olduğu zikri Kur'an'da geçmektedir. Ruh ve bedenin bir araya gelip bir varlık formunda aleme çıkması bu iki temel ögenin birleşmesinden meydana gelen üçüncü bir haldir ki buna "NEfS" demekteyiz. O halde nefs; ruh ile bedene izafe edilen bir arazdır yahut da öyle olmalıdır. İnsanın ruh ve bedene sahip olması bir dualizm değil bilakis bu iki öge birbirini tamamlayan bir terkiptir. Bu hususta; ruhun nefs aracılığı ile bilgilenmesi bedeninin nefs aracılığı ile terbiye edilmesi; insanın Kemal yoluna girmesini temin eden ve insanın insan olmasını sağlayan temel hareket noktasıdır ve insanın mutluluğunu temin eder "Her nefis bir gün ölümü tadacaktır" bu ayet ölümle beraber beden veya ruhun ölümünden değil de nefsin ölümünden bahsetmektedir ki bu da üçüncü halin yokluğudur. KUR'AN BAĞLAMINDA NEFS ! 4 başlık altında incelenmiştir. - NEFS'İ EMMARE Kişiyi kötülüğe iten, her şeye heveslendiren ancak asla tatmin etmeyen bedensel etkinliklere fazlaca boyun eğen 'şehvani nefistir' - NEFS'İ LEVVAME Kendisini yaptığı şeylerden dolayı eleştiren, vicdanından dolayı kendisine huzur vermeyen kişidir. Çünkü; günahından rahatsız olan kimse mümindir. - NEFS'İ MUTMAİNNE Tatmin olmuş nefis demektir. Üzerine düşeni yaptıktan sonra Allah'ın fiilinden hoşnut olan, hayatı ve imanı konusunda kesinliğe ulaşmış kimsedir. - NEFS'İ RADİYYE/ MARDİYYE Allah'tan razı olmuş ve Allah'ın da kendisinden razı olduğu aşamaya gelmiş kimselerdir. Bireysel inanç ve amelin sürekliliğine bağlıdır. FİLOZOFLARIN NAZARINDA İNSANİ NEFS; - ŞEHVANİ NEFS (Arzu Gücü) İnsan ve diğer bütün canlılarda ortaktır. -GAZABİ NEFS (Öfke Gücü) İnsan ve diğer hayvanlar arasında müşterektir. -NEFSİ NATIKA ( Düşünen Nefs) İnsanı diğer canlılardan ayıran ona; anlama, tefekkür, hatırlama, ayırt etme, farkına varma, bilgiyi meydana getirme yeteneği veren nefstir. Düşünme gücü ile insan iyi ve kötüyü birbirinden ayırt eder, neyi nasıl yapması gerektiğini anlar ilim ve sanatları elde eder. "Biz gerçekten insani en güzel bir biçimde yarattık sonra onu aşağıların aşağısına indirdik" Bu ayet insanın yaratılmışlar arasında son derece üstün konumunu ifade etmekle birlikte nefislerini yönetme, ve kullanma konusunda kişinin kendi yerini kendi belirlediğini açıklar niteliktedir. III. Nefsini temizleyerek yücelten mutlaka kurtulmuştur onu kirletip alçaltan ise ziyana uğramıştır. İnsan kendisinden kendi beceri ve başarılarından bahsetmekten pek keyif alır Halbuki Allah bu hususta öne çıkan kullarının mütevazi müminler olduğunu haber verir Ey insan varlığını gizlilik arazisine göm. Zira gömülmeden bitenn tohum tamamen olgunlaşmaz( yorum yap ) 52 İşlediği kötü çirkin fiillerin cazibesine kapılıp sonunda onlara Güzel gören biri şeytanın adamlarından başkası olur mu ? IV- ve sonuç; Beden; insanın ruhunu tecrübe ettiği kalıptr. İnsan içi ve dışı bir bütün olarak incelendiğinde inceleyeni şaşkınlık ve hayranlığa düşürecek her şeyin en ince ayrıntısına kadar düşünülmüş ona göre yerli yerince yaratılan bir sanat harikasıdır. İnsanın mutlak ustası Allah'tır İnsan bedenini her organa farklı bir fonksiyon vererek bir bütün halde kusursuz bir şekilde yaratan Allah'a azaların şükrü çeşitli şekildedir. Mesela ; gözün şükrü harama bakmamaktır beynin şükrü ilim öğrenmektir Kalbin şükrü beynin bildiklerini insanın nefsine özümseterek insanı davranışlarında tutarlı kılmaktır. Kendisini topluma veya Allah'a karşı sorumlu hisseden kimse kendisini ve toplumu aldatacağını düşünse bile Allah'ı aldatamayacağını bildiği için kendisini ve toplumu da aldatmayacaktır kendi gerçekliğini gücünün son sınırında ortaya koyan kimse Hikmet ehli olmaya layık olan kimsedir. Duymak ve görmek için kulakların ve gözün açık olması yeterli değildir duyabilmek ve görebilmek için yüreğin ve şuurunda açık olması gerekir Duymadım falancanın hıçkırığını, duymadım filancanın fukaralığını görmedim bombaların kadın ve çocuklar üzerine yağmur gibi yağdığını... Duymamak ve görmemek zalim bir erdem Vicdanını öldürmek için bir askerdir O halde İYİ İNSAN ; - İyiliğe inanandır - Bencilliği bastırıp diğer insanları da düşünen dir. - Acının evrenselliğini hissedebilendir - Ebeveynine iyi davranandır - Müslümanın onurunu kendi onuru gibi koruyandır - Rızkını paylaşabilendir. - Gösterişten uzak olandır. - Ahirete inanandır. Gibi gibi çoğaltmak mümkündür ancak temel şeylere temas yeterli olacaktır. Kişisel Değerlendirme ; Görünüş itibari ile ince ancak anlam itibarıyla oldukça hacimli bir kitap. Yazarın dili basit ve anlaşılır olmasına rağmen verilen bilginin arkasına gizlenen esas manayı idrak etmek namına bazı yerleri birden fazla kere okudum ve çoğu cümlenin altını çizdim :)) İnsanın mahiyeti, varoluşsal konumunu ele alan kıymetli bir kitap Kur'an ayetleri ile desteklenmesi, " Gazzali Razı Maverdi Zemhaseri " gibi islam düşünürlerinin ve diğer filozofların görüşüne olan teması konuya farklı bakış açısı kazandırmakta, ufku genişletip idraki artırmaktadır. Özetle; Etrafınızdaki herkese özelliklede kendinize olan bakışınızı değiştirecek bir kitap.. Okuyun, okutun!