Dört halife dönemi
Âdem Apak’ın “Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi” serisinin ilk cildini hızlı bir şekilde bitirince ocak ayının beşinci kitabı olarak ikinci cildi hemen okumaya karar verdim. Müellif, bu ciltte “Hulefa-i Raşidin” şekliyle anılan Dört Halife Dönemi ve buna ilaveten Hz. Hasan Dönemi’ni konu ediniyor.
Çoğumuz gibi ben de Hz. Peygamber (SAV) Dönemi’ne genel hatlarıyla vakıftım. Ancak Dört Halife Dönemi, hele ondan sonra gelen Hz. Hasan Dönemi kulaktan dolma bilgilerle bende mevcuttu. O açıdan her ne kadar yazar mütevazılık yapıp “ana hatlarıyla” dese de dört başı mamur bir eseri okuduğumu ve büyük istifadeler sağladığımı söyleyebilirim.
Yazar kitabını “Giriş” bölümünden sonra beş bölüme ayırıyor: Sırasıyla Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali’yi anlattıktan sonra ondan sonra kısa süre hilafet makamını işgal eden Hz. Hasan’la kitabını sonlandırıyor.
Hz. Ebubekir’in 2 yıllık hilafet sürecinde Peygamber Efendimiz’in (SAV) devlet yönetimindeki uygulamalarını nasıl ısrarla sürdürdüğünü, Hz. Ömer’in yine aynı sadakatle devam edip üstelik ilk İslâm Devleti’nin sınırlarını oldukça genişlettiğini (misal Kudüs’ü fethettiğini), Hz. Osman’ın bu iki sahabeden farklı bir anlayışla devleti yönetip kritik görevlere kendi kabilesi Ümeyyeoğlulları’ndan önemli isimleri atadığını, yine onun döneminde oldukça büyük toprak bütünlüğüne ulaşılsa da yanan fitne ateşinin onun şehadetine vesile olduğunu, Hz. Ali’ninse Hz. Osman’ı en çok eleştiren sahabelerden biri olsa da iş başına geçince benzer uygulamaları devreye soktuğunu okudum. Müslümanın Müslüman kanını akıttığı ilk savaş olan Cemel Savaşı’nda Hz. Ali ile Hz. Ayşe’nin karşı karşıya gelişleri, büyük bir siyaset dâhisi olan Emeviler’in kurucusu Muaviye’nin hilafeti almak için sergilediği politikayı okuyup öğrenmek bu kitaptan aldığım büyük derslerden sadece birkaçı oldu. Hz. Hasan’ın hilafeti Muaviye’ye devir sürecinde yaşananları yine bu kitaptan takip etme imkânı buldum.
Peygamber (SAV) Devri’nde yaşamış olsalar bile insanların nefis sahibi olduklarını okudukça daha iyi algıladım, anladım. Özellikle Hz. Osman Dönemi’nde yaşananlar, günümüze tesirleri noktasında dikkat çekiciydi. İslâm ümmetinin ilk kadrolaşma hadisesinin Hz. Osman Dönemi’nde yaşandığı rahatlıkla söylenebilir. Ancak atamasını yaptığı kişilerin geneli basiret sahibi, liyakatli kişiler olmasına rağmen onun şehadetine giden yolda maalesef Hz. Osman’a sahip çıkamadıkları görülüyor.
Benzer bir şekilde İslâm dünyasında yüzyıllardır tartışmalara sebep olmuş Cemel Savaşı’nı da yazar usta bir soğukkanlılıkla anlatmayı başarıyor. Peygamberimiz’in (SAV) damadı Hz. Ali ile Peygamberimiz’in (SAV) eşi Hz. Ayşe’yi karşı karşıya getiren, Müslümanın Müslüman’ı öldürdüğü tarihteki ilk savaş olan Cemel Savaşı’nda on bin Müslüman’ın öldüğü rivayet ediliyor.
Hz. Ali’den sonra halifelik makamına gelen Hz. Hasan’ın hilafeti kendi eliyle Muaviye’ye devrettiğini / devretmek zorunda kaldığını ve bu olayın siyasî/sosyal altyapısını yine yazarın başarılı anlatımıyla okuyoruz.
İslâm tarihinin gölgede kalan pek çok olayını barındıran ve Muaviye’nin Emeviler’i kurmasıyla son bulacak olan Hulefa-i Raşidin Dönemi’ni sıkı bir özet biçiminde anlatan “Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi”nin ikinci cildi de en az ilk cilt kadar etkileyici ve sürükleyici. Hatta şimdiye kadarki eksik bilgilerimi tamamladığı için bu ciltten daha çok etkilendiğimi söyleyebilirim.
Tarihî akışı devam ettirebilmek için hemen üçüncü cilde de başladım. Emeviler Dönemi’ni anlatan bu ciltte de ilk günün sonunda 100 sayfayı geride bıraktım. Yine aynı sürükleyicilik ve haysiyetli akademisyen bakış açısıyla tertemiz bir anlatım devam ediyor.
Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi 2 
Adem Apak
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.