Emeviler Dönemi
Âdem Apak’ın “Ana Hatlarıyla İslâm Tarihi” serisinin üçüncü cildi müesseseleşmiş ilk İslâm devleti olan Emevileri konu ediyor. Muaviye, Sıffin Savaşı’nda Hz. Ali’ye karşı kaybetmek üzereyken konuyu “Hakem Olayı”na taşır ve orada galibiyetini ilan eder. Hz. Ali’nin şehit edilmesiyle birlikte hilafet makamını sahiplenir. Emeviler böylece kurulur. Henüz hayattayken oğlu Yezid’i veliaht tayin ederek hilafeti saltanata dönüştüren hamlesini de yapmış olur.
Yıllar yılı tarih derslerinden kalan yarım yamalak bilgilerle Emeviler bende hep olumsuz bir imaja sahip İslâm devletiydi. Muaviye’nin Hz. Ali’nin halifeliğini tanımaması, Yezid Dönemi’nde vuku bulan Kerbela Hadisesi, Mekke’nin muhasara altına alınıp taşlarına yine Müslüman bir devlet adamı tarafından zarar verilmesi, sonrasındaki ırkçılığa varabilecek boyutlara ulaşan Arap hâkimiyeti, İslâmiyet’in temsilcisi konumundaki bu devlete yakıştıramadığım olaylardı. Tüm bunlar baki kalmakla birlikte Türkistan sınırından Fransa içlerine kadar giren, Endülüs’ü fethederek İspanya kıyılarını İslâmlaştıran, İstanbul’u muhasara altına alıp şehri fethedemese de oraya Eyüp el-Ensari hazretlerini emanet bırakan devletin de Emeviler olması meselenin daha soğukkanlı bir biçimde ele alınmasını zaruri kılıyor.
Yazar kitabını iki bölüme ayırıyor: Süfyaniler Dönemi (661-684) ve Mervaniler Dönemi (684-750). Muaviye b. Yezid’den sonra Mervan b. Hakem’in saltanat koltuğuna oturmasıyla birlikte yönetim Süfyani ailesinden Mervani ailesine geçer. Böylece 89 yıllık Emevi Devleti’nde 3 halife Süfyanilerden, 11 halife Mervanilerden seçilmiş olur.
Emevileri tarihte önemli kılan hususlardan biri de 89 yıl gibi bir devlet ömrü için oldukça kısa sayılabilecek bir sürede çok geniş toprakları fethedip İslâm’ı oralara ulaştırabilmiş olmalarıdır. Temelleri Hz. Ömer ve Hz. Osman Dönemi’nde atılan bu fetih hareketleri, Emeviler Dönemi’nde oldukça olgunlaşmıştır. Süfyaniler’den Ebu Süfyan’ın oğlu Muaviye’nin, Mervanilerdense Ömer b. Abdülaziz ve Hişam b. Abdülmelik’in hizmetleri, diğer halifelerin hizmetlerinden farklılık gösterdiği için bu üç halife tarihte de kendilerine ait özel izler bırakıyor. Anılan üç halife de kabilecilik ve kabilelerin elinde esir olma anlayışını saf dışı yaptığı için daha ziyade fetih hareketleriyle uğraşırken kalanların büyük bir kısmı iç meseleler ile uğraşmak zorunda kalıyor. Haliyle devlet de onların döneminde geriye gidiyor.
Muaviye b. Ebu Süfyan tarafından saltanata dönüştürülen hilafet ilk darbesini de Emeviler Dönemi’nde yaşıyor. III. Yezid, II. Velid’e yaptığı komplo ile tahtı ele geçiriyor.
Hatasıyla savabıyla pek çok ilkin yaşanan, geniş fetih hareketlerinin yanında Kerbela gibi kalp yarası bir hadise de yaşanan, iyinin çok iyi kötünün çok kötü olduğu bir dönem olan Emevileri ana hatlarıyla anlamak için serinin bu üçüncü cildi rahatlıkla okunabilir. Daha önceki ciltler için söylediklerim bu cilt için de geçerli: Âdem Apak, başarılı anlatımıyla kitabı kısa sürede bitirmeyi okura vadediyor.
Adem Apak 
Ana Hatlarıyla İslam Tarihi 3
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.