Ahmet Mithat'ın öğretici üslubuna kendinizi alıştırmış olsanız dahi değindiği konuların çeşitliliği itibarıyla hayran kalmamak mümkün değil. Her eserinde okura katmak istediği bambaşka mevzular mevcut ve bunu yaparken sözlerini ince bir eleştiri süzgecinden geçirmeyi de ihmal etmiyor. Yargılarını hem kendisiyle hem de karşısındaki insanla konuşurmuş edasıyla aktardığında canlı kanlı bir insanla sohbete dalıyormuşsunuz hissiyatını alır ve bundan müthiş bir zevk duyarsınız. Çingene, her asırda kendine bir yer etmiş ve yerini korumaya ant içmiş pek çok toplumun bağrında yatan bir meseleye; basit gibi görünen ancak ciddi bir yaklaşımla ele alındığında o toplumu bertaraf edecek insan statüsü ve prestiji durumuna el atıyor. Bunu medeniyet çizgisinin üzerinde ilerletirken bu çizgide yer alacak eğitim, kendini yetiştirme, aile, soy-sop, inanç gibi birçok eksen etrafında anlatmayı tercih ediyor. Karakterlerin yaptığı sohbetleri okurken aklımıza takılacak birtakım sorularla kendi düşüncelerimiz, cevaplarımız şekillenmeye başlıyor. Özellikle üzerinde durduğum sorunsa şu: İnsan doğduğu çevreye her zaman bağımlı mı yaşar yoksa kendine kattıklarıyla hem aklını hem çevresini değiştirebilir mi? Özümüzde yatan vahşilik, görülecek ciddi bir terbiye ile yerini sakinliğe, sağduyuya ve insancıllığa bırakabilir mi? Eğitim, insanı insan yapacak kuvvete sahip mi veya her insan üzerinde aynı tesiri yaratabilir mi? Bu gibi soruları ana karakterimiz kendine sormuş olacak ki ilerleyen bölümlerde sevdiği kadındaki değişimi gördükçe amacına ulaşmış olmanın zevkini kısa da olsa tadacaktır. Kısa diyorum çünkü kabullendiği bu değişimi çevresindeki insanlar çok geç fark edecektir. Bu gecikmişliğin yarattığı vahim son ise, vicdanın en hassas yerinden çıkıp insan mahlukunu gecelerce uyutmayan ve hatra her düştüğünde yüzün biçimini adeta yerlere sürükleyen şu soruyu sordurtacaktır: Yaşadığımız dünyada, renginden kanına dek kabul edemediğimiz insanları bir gün ölümüne sevmek mecburiyetinde kalırsak, bunun uğruna mücadele edeceğimiz kesin midir?

ÇingeneAhmet Mithat Efendi · İş Bankası Kültür Yayınları · 20192,586 okunma

·

45 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

mert