Budala
Budala, İsviçre’de epilepsi tedavisi nedeniyle bulunan Prens Mışkin’in Rusya’ya dönüşüyle başlar. Prens Mışkin kendini çöken ve parçalanan bir topluluğun içinde ve hatta merkezinde bulur.
Dostoyevski eserinde, ölüm temasını kendi hayatından izler de taşıyacak şekilde işlemiş. Prens Mışkin’in Fransa’da tanık olduğu idam sahnesinde ölümüne dakikalar kalan mahkûmun ruh halini, belki bir umut cezasının değiştirileceği fikri ile çaresizlik arasında kalışının yüzüne yansıyışını tasviri çok etkileyiciydi. Bunu Ippolit karakterinin hastalığı ve vaziyetinde de görebiliriz. İşlenilen bir başka tema da sevgi olmuş: Bunu Eros ve Agape türünden sevgiyle irdelemiş. Prens Mışkin eserin başında hastalığı sebebiyle hiçbir kadınla evlenemeyeciğini söylese de ilerleyen bölümlerde Aglaya için Eros türünden, Nastasya için de Agape şeklinde sevgi beslemeye başlar: ‘’İkisine olan aşkı iki değişik aşk mıydı yoksa?’’ şeklinde sorgulanmış kitapta(Sayfa 740). Birini arzular, diğerini acıma ve merhametle sevdiğini söyler. Bu iki sevgi o kadar bulanıklaşır ki Prens’in ruhu azap çeker, budalalaşır. Dostoyevski ayrıca eserde toplumun kapitalizmle yozlaşmasını da eleştirmiş. Bunu karakterlerin Nastasya’yı parayla satın alıp evlenebilecekleri düşüncesi, toplumun inanılmaz dedikoduculuğu, para derdiyle ahlaksızlaşması üzerinden işlemiş.
Kitapta çok büyük bir yer tutan ögelerden biri muhakkak ki Prens Mışkin’in epilepsi hastalığı... Prens’in hastalığı onun hem budalalık işareti hem de onu kutsal, ilahi bir varlıkmış gibi gösteren yanı olmuş. Prens o kadar saf ve temiz ki insanları yüzlerinden kolayca okuyabiliyor ve bu kadar da olmaz dedirtecek şekilde merhametiyle ön plana çıkıyor. Bu merhametiyle insanların acılarını, dertlerini hafifletmeye çabalıyor. Ama onun bu çabası da onu yine budalalaştıran etken oluyor, hastalığı nüksediyor ve Rusya’ya döndüğü halinden daha kötü bir hale geliyor.
Dostoyevski’nin Budala’sını çok beğendim, okumadığım eserleri için de daha heyecanlıyım. Kitapta ayrıca çok sayıda Gogol’dan metinler arasılık yapılmıştı, onun eserlerini de oldukça merak ettim.
BudalaFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201225bin okunma
··
1 artı 1'leme
·
343 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.
