LXXX. — Felsefenin en mühim kısmı kaidele-
rin tatbikinden bahseden kısımdır. Meselâ: asla yalan
söylememelidir. İkinci kısmı bunun ispatını gösteren
kısımdır: neden yalan söylememeli? Üçüncü kısım ise
bu ispatların delillerini vererek, bir ispatın neden
ibaret olduğunu ve onun hakikat ve katiyetini göste-
ren kısımdır ki delil, netice, tezat, tenakuz, hakikat,
butlan gibi muhtelif tâbirleri tarif ve İzah eder,
üçüncü kısım, İkincisi için ve ikinci kısım birincisi için
zaruridir. Fakat hepsi için zaruri olan birinci kısımdır
ve orada durmak, sebat etmek lâzımdır. Umumiyetle
bu nizamı tersine çevirir ve sadece üçüncü kısma
ehemmiyet veririz. Bütün gayretimiz, bütün tetkikle-
rimiz üçüncüsü için yani delil ve bürhan için olur, ve
birinci kısmı yani tatbikattan ibaret olan kısmı ihmal
eder, unuturuz. Bunun neticesi olarak icabında yalan
söylemekten çekinmeyiz. Buna mukabil yalan söyle-
memek icabettiğini her zaman iyice ispata hazırız.
Sayfa 46Kitabı okudu
·
8 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.