"Ayrımına gelecek yolumuz bile yok!"
Kemal Tahir, işgal edilmiş bir şehri anlatarak başladığı üçlemeyi tutkulu bir öpüşle bitiriyor; bense dimağımda, anlamı ancak üç kitapta açıklanabilen bir dörtlüğün tadıyla...
"Teslim olmak başka şey
Esir düşmek başka
Seni sevmek başka şey hürriyet
Uğrunda dövüşmek başka"
Bu kitap bana çoktandır unuttuğum bir şeyi, insan olmanın, gerçek arayışındaki yanılgı olduğunu hatırlattı. Hatalarımızın, sivri uçlarımızın, alışkanlıklarımızın, eski çağlara uzanan geçmişimizin, yalanlarımızın ve sevip nefret ettiklerimizin toplamı kadarız hepimiz. Ara sıra kesişiyor olsa da hepimizin yolu, bir gün muhakkak birbirinden ayrılmak zorunda.
İlk iki kitapta Kamil Bey'in kendisini tanımaya başlaması etrafında şekillenen yolculuk, Yol Ayrımı'nda ahlaki değerlerini kazanmaya çalışan bir millete ayna tutulmasına evrilirken ben de kendimi sık sık İstanbul'un yanmış sokaklarında yolculuğa çıkmış buldum.
Okurken en çok etkilendiğim konular ise, elbette ki Kurtuluş Savaşı'nda vatanı müdafaa eden insanların hayatlarından gerçeğe yakın kesitler okumak, onlarla birlikte İstanbul sokaklarındaki işgalden ve memleketin tepesinde çatırdayan bir imparatorluğun yarattığı etkiden benim bile duyabildiğim korkulu cesaret ile ülkede savaş sonrası dünyaya gelerek can çekişmek üzere olan medeniyeti hayatta tutmaya çalışmanın zorluğu oldu. Doktor Münir Bey'in cümlelerinde zaferin ve kaybetmenin diğer yüzü, Ayşe'nin cümlelerinde henüz kurtarılmış bir vatanı sevmenin coşkusu, saray şoförü Dadal Efendi'nin itiraf edemeyecekleri, Ramiz Amca'nın duruşunda hiç görmediğim cephelerin korkunç gürültüsü, Kadir'de savaşın içinde büyümenin getirdiği sağ kalma içgüdüsü, Murat'ta ise doğru ile yanlışın, direnme ile kabullenmenin, ölüm ile yaşamın birbiriyle ve en çok da insanın, kendisiyle yüzleşmesinin acısıyla avuntusunun bir arada oluşu yeni kurulmuş bir cumhuriyetin attığı bebek adımlarına bambaşka bir anlam, yeni bir boyut kazandırıyor. Kurtuluş Savaşı'nın Tarih derslerinde anlatılmayan taraflarını, edebiyat ile sansürsüz bir şekilde okuyarak öğrenmiş oluyoruz neredeyse.
Ve ben küçüklüğümden beri bir şeyler karalar, siler, karalarım. Yine de Kemal Tahir'in kalemi hakkında yorum yapabileceğimi sanmıyorum ama okurken iki şey düşündüm;
Ya yazmayı bırakmalıyım ya da onun kadar iyi bir yazar olmaya çalışmalıyım... Bu yüzden benim görüşüm, her insanın, hayatında en az bir kez Esir Şehir üçlemesini okuması gerektiği yönünde.
Kemal Tahir
Yol Ayrımı
·
28 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.