İlk kâğıt İzmit'te üretildi
1920'lerin sonunda, henüz kendi kağıdını üretemeyen Türkiye'de, kağıt sanayinin kurulup kurulmaması tartışması yapılıyordu. Kağıt ve karton, Türkiye'ye genellikle Orta Avrupa ülkelerinden döviz karşılığı getiriliyor, fabrikaların Türkiye temsilcileri de bu işten komisyon alıyordu. Bu sırada, İstanbul Darülfünun muallimlerinden Mehmet Ali Kağıtçı'nın o dönem için aklını meşgul eden konuların başında ise, Türkiye'nin doğal kaynaklarını gereği gibi kullanılmasını sağlayacak bir sanayi kolunu kurma teşebbüsü vardı. Ona göre bu sanayi, kağıt üzerine kurulmalıydı. Akademik kariyerini bir kenara bırakarak, Almanya'nın yolunu tutan Kağıtçı, önceleri düz işçi olarak daha sonra da Fransa'da kağıtçılık eğitimi almıştı. 1928'de Türkiye'de kağıtçılık sektörünü kurmak için girişimlerde bulunan Kağıtçı'nın karşısına uluslararası tekeller ve yerli komisyoncular engel çıkarıyordu. Bütün bunların yanı sıra, devletin kuracağı kağıt fabrikasının zarar etmesi, Cumhuriyet hükümeti için kötü bir örnek oluşturabilirdi. Devletin sıcak bakmadığı kağıt işine, İş Bankası'nın başında bulunan Celal Bayar daha olumlu yaklaşıyordu.Yaptığı plana göre, Mehmet Ali Kağıtçı'nın önderliğinde kağıt fabrikası İzmit'te kurulacak ve tesisi de İş Bankası işletecekti. Fakat plan hayata geçemedi. Hükümete yaptığı başvuru, "kağıt fabrikasını devlet kuracak" gerekçesiyle reddedildi. Aslında farklı ekonomik model çatışmalarının yaşandığı bu dönemde, başvurunun reddedilmesinin başka bir anlamı vardı. Himayeler sayesinde palazlanan ve liberalizmi savunan özel girişimci sınıf bir tarafta, devletin kuvvetlenmesini isteyen ve devletçiliği savunan memur sınıfı diğer taraftaydı. Kağıt meselesi, 1932'de farklı iktisat modelini savunan iki grubu karşı karşıya getirdi. Hükümet çevrelerince devlet işletmesi olarak kurulmak istenen kağıt endüstrisini kurmaya, İş Bankası'nın da aday olması iki grup arasında başından beri devam eden gerginliğe tuz biber ekti. Cumhurbaşkanı Atatürk, İş Bankası lehine tavır alınca 1932 Eylül'ünde radikal devletçi Iktisat Vekili Mustafa Şeref istifa etmek zorunda bırakıldı. Onun yerine, Celal Bayar atandı. Dünya ekonomisinde yaşanan bunalımın ve İsmet İnönü'nün de etkisiyle, devlet adına kağıt fabrikası kurma görevi Bayar'a verildi. Sümerbank'a bağlı olarak çalışacak olan fabrikanın temeli, 1934'te atıldı. 1936'da deneme üretimi yapıldı ve İzmit Kağıt Fabrikası'nda Türkiye'nin ilk kağıdı üretildi. Böylelikle daha sonra SEKA adına alacak olan İzmit Kağıt Fabrikası'yla Türkiye, kağıt sanayine ilk adımını atmış oldu. Bütün zorlukları rağmen, uzun ve sıkıntılı bir sürecin sonunda Kağıtçı amacına ulaşmıştı. Kağıtçı, ilk Türk kağıdını Ulus gazetesinin yeni çıkacak ekinde deneme şansı bulduğunda eserini, gazetenin başyazarı Falih Rıfkı ile birlikte Atatürk'e gösterdi. Atatürk'ün, Kağıtçı'ya dönerek, "İşte çocuk, uygarlığın hamuru bu" sözü Kağıtçı'nın yaşamı boyunca gördüğü tek iltifat oldu. Üretim çeşitleri ve kapasitesiyle Türkiye'nin kağıt sanayinin gelişiminde liderlik görevini üstlenen SEKA, 2005'te zarar ettiği gerekçesiyle İzmit Büyükşehir Belediyesi'ne devredildi.
Sayfa 34 - Business DergisiKitabı okudu
·
51 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.