Birinci Misal: İnsan bedeninde bulunan bahsetmiş olduğumuz nefs-i latife, şehrinde veya ülkesindeki hükümdar gibidir. Beden; nefsin memleketi, âlemi ve karargâhıdır. Bedenin organları ve kuvvetleri ise işçileri ve zanaatkârları gibidir. Tefekkür eden akıl kuvveti kişi için nasihat eden bir yol gösterici ve zeki bir vezir gibidir.
Şehvet ise kişi için borçla yiyecek getiren kötü ahlaklı bir hizmetçi gibidir. Öfke ve hamiyet, polis gibidir. Şehvet; erzak taşıyan, yalancı, hilekâr ve pis bir köle gibidir. O, nasihat eden biri gibi görünür ancak onun nasihatinin altında korkunç bir öldürücü zehir vardır. Onun âdeti daima doğru yolu gösteren danışmanlara itirazda bulunmak ve onlarla çekişmektir. Hatta öyle ki, bu çekişme ve muhalif olma durumundan bir an bile geri durmaz.
Kendi ülkesinde hükümranlığı tek olan kral , veziriyle istişare eder de sahtekâr olan o kölenin söylediklerinden yüz çevirirse , vezirinin söylemiş olduklarının kendi görüşünün zıddına doğru olduğunu delil alırsa , muhafızları o sahtekâr köleyi terbiye eder de onun eğitimini vezirinin emrine verirse , vezir de bu köleyi ve yardımcılarını kralın emrine boyun eğdirirse , o zaman köle “ idare eden ” değil , “ idare edilen ” olur ; işleri yöneten “ amir ” değil , yönetilen “ memur ” olur . Bu durumda ülkenin işleri düzelir , adaleti muntazam hâle gelir.
Nefsin durumu da aynen böyledir . Nefis ne zaman akıldan yardım alır , öfkesini terbiye ederse , şehvetine galip gelirse , öfke ve şehvetten birini diğerinden yardım alarak alt ederse , yani bazen şehveti öfkesinin karşısına , bazen de öfkesini şehvetinin karşısına çıkartırsa o zaman kuvveti mutedil , ahlakı da güzel olur . Kim bu yoldan saparsa Allah'ın bahsetmiş olduğu şu kişilerden olur: "Heva ve hevesini ilah edinen ve Allah'ın ( kendi katındaki ) bir bilgiye göre saptırdığı kişiyi gördün mü ? ”*
" O , hevesinin peşine düştü . Onun durumu tıpkı köpeğin durumuna benzer : Üstüne varsan da dilini çıkarıp solur , bıraksan da dilini sarkıtıp solur . ”**
Allah ( cc ) , nefsini hevaya uymaktan nehyedenler hakkında şöyle buyurmuştur :
" Rabbinin makamından korkan nefsini kötü arzulardan uzaklaştırmış kimsenin barınağı şüphesiz ki cennettir . ”***
* Casiye suresi, 45:23.
** A'raf suresi, 7:175-176.
*** Naziat suresi, 79:40-41.
·
10 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.