Bilgi akışının ahlaki gelişmeyi teşvik etmesinin üçüncü bir yolu da var. İktisatçı Thomas Sowell'in Culture (Kültür) üçlemesinde, fizyolog Jared Diamond'ın da Guns, Germs, and Steel (Tüfek Mikrop ve Çelik) adlı kitabında görüldüğü gibi, dünyanın farklı bölgelerinde maddi ilerlemenin seyri karşısında hayretlerini gizlemeyen araştırmacı yazarlar, maddi başarı anahtarının yeniliklere olanak veren geniş bir beslenme havzası olan yerlerde yaşamakla ilişkili olduğu sonucuna varıyorlar. Tek başına yaşayan hiçbir insan durduğu yerde başkalarının kullanmak isteyeceği bir şey icat edecek kadar akıllı olamaz. Başarılı yenilikçiler devlerin omuzları üzerinde yükselmekle kalmıyor, yoğun entelektüel mülkiyet hırsızlığından yararlanıyor, aynı yönde akan çok sayıda kolla ortak bir havzayı besleyen fikirlerin kaymağından besleniyor. Avrupa ve Batı Asya uygarlıklarının dünyayı fethetmeleri, göç yolları ve gemicilik rotaları sayesinde tüccarların ve fatihlerin Avrasya topraklarının herhangi bir yerinde doğmuş -Ortadoğu'nun tahıl ürünlerinden alfabeli yazılarına, Çin'in barut ve kağıdına, Ukrayna'nın evcilleştirilmiş atlarına, Portekiz'in okyanus denizciliğine kadar çok sayıda icadın omuzlarına basarak, onları aşma fırsatını yakaladıkları için mümkün oldu. Kozmopolit sözcüğünün sözlük anlamının “dünya vatandaşı," (İngilizce'de "yalıtılmış" anlamında kullanılan] insular sözcüğünün de "adalı" anlamına gelmesinin bir nedeni var. Adalarda ya da erişilmez yükseklerde mahsur kalmış toplumlar, genellikle teknolojik açıdan geri oluyorlar. Bu toplumlar ahlaki açıdan da daha geride kalıyorlar. Baskın etiği kabileye bağlılık ve kan davası olan şeref kültürlerinin, komşuları uygarlaşma sürecine girdikten sonra, dağlık bölgelerde uzun süre yaşayabildiğini daha önce görmüştük.
Sayfa 528Kitabı okudu
·
47 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.