A.H.Tanpınar-Saatleri Ayarlama Enstitüsü Roman Hayri İrdal’ın çocukluğundan başlayarak evlilikleri, iş hayatı ve temasta olduğu insanlar ile ilgili hatıralarından oluşmaktadır. Osmanlının son dönemi ve Cumhuriyetin ilk yıllarına tanıklık etmiştir. Dönemin insanlarının özellikleri bir ironi zenginliği ve kurmaca içinde anlatılır. Bu anlatı sırasında Hayri İrdal’ın değişen çevre ve dünya karşında yaşadığı içsel değişim öne çıkmaktadır. Birey üzerine yoğunlaşma romanı evrensel bir çizgiye taşır. Hayri İrdal Muvakkit Nuri Efendinin yanında saat tamirciğine başlar. Nuri Efendi sadece bir tamirci olmayıp bir fikir geliştiren saatlerle ile bağ kuran 35 senedir bir kere bağırmamış, hiddet göstermemiş, sözleri ile tesir eden müstesna bir karakterdir Bakın Nuri Efendi ne diyor; “ Zaten saatle insanı birbirinden pek ayırmazdı. Sık sık, "Cenab-ı Hak insanı kendi sureti üzere yarattı; insan da saati kendine benzer İCat etti ... " derdi. Bu fikri çok defa şöyle tamamlardı: "İnsan saatin arkasını bırakmamalıdır. Nasıl ki, Allah insanı bırakırsa herşey mahvolur!" Saat hakkındaki düşünceleri bazen daha derinleşirdi: SAATİN KENDİSİ MEKAN, YÜRÜYÜŞÜ ZAMAN, AYARI İNSANDIR. .. Bu da gösterir ki, zaman ve mekan, insanla mevcuttur!" (Syf. 32-33) Bu tamirci dükkanı Hayri İrdal için bir ilk mektep gibidir. Burada hayatına yön veren Tunusluzade Abdüsselam bey, Seyit Lüffullah, Eczacı Aristidi bey gibi çok renkli karakterler ile tanışır. Hayatının bu döneminde gelişen olaylar çerçevesinde suçsuz olduğu halde hapse girer burada Doktor Ramiz ve sonrasında Halit Ayarcı ile tanışır ki, bu kişiler ile hayatı bakışı ve yaşamında bir dönüşüm başlar. Haliy Ayarcının tasarladığı Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nü yaşama geçirirler. Hayri İrdal geçmişinden tamamen kurtulup tam bir dönüşümü istese de bunu başaramaz. Eski ile yeni, gelenek ile çağın terkibi yoluna gider. Fikrimce, bu roman “BİR KAÇ KERE OKUNMALI” lar listesinin başında yer alır. Roman çok katmanlı olup müzakere edilebilecek zengin bir içeriği barındırıyor. Nepotizm, zaman ve modernleşme, psikanaliz, nesne insan ilişkisi, talih-tesadüf-irase, bunlardan bazıları. Freud, M. Proust, Kafka izleri belirgin.

Saatleri Ayarlama EnstitüsüAhmet Hamdi Tanpınar · Dergah Yayınları · 202341,5bin okunma

·

67 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Oktay