Şeytan hazretleri Dünya'ya geldiği ilk andan itibaren şikayetleri peş peşe dizince benim iç ses:
Eh daha ne kadar dinleyeceğim bunları!
Vazgeçmeseydin!
Gelmeseydin!
Öf öf yethher!
Kitabın konusunu okuduğum anda çok heyecanlanmıştım ama yine de çoğunlukla modern klasiklerden ve klasiklerden ölesiye sıkıldığım için almayı ertelemiştim, sonunda aldım ve okudum.
Bu kitapta da çoğu klasikte olduğu gibi insanlıkla ilgili bitmeyen çıkarımlar okuyoruz. İnsanların içyüzünü bir şeytanın gözünden görmek güzel, şeytanın insanlardan daha masum olması güzel. Ama şeytan nerede?
Kitap pekâlâ bir insanın ağzından da yazılabilirdi. Şeytanın olayda olması ya da olmaması bu kitabın akışında hiçbir şeyi değiştirmezdi. Cehennemi ve şeytanı aklımızın alamayacağını ya da bilemeyeceğimizi biz de biliyoruz herhalde ama ulan bir hayal dünyası kurup, benim dünyamda bu böyle deyip iki satır yazsaydın keşke.
Zaten kitap boyunca okuduğumuz çıkarımlar bilmem neler güzel olsa da yüzlerce kitapta da aynıları var.
Keşke bu kitabı almayı ömrümün sonuna dek erteleseymişim.