Mikail yorumladı.
Gazzâlî ve tutarsızlığı!?
Filozoflar, zaman tarafından öncelenmediği için âlemin "ezelî" vasfını vurgularken, kelâmcılar bir fail tarafından varlığa getirilmesi sebebiyle onun "sonradan var olan" yönünü öne çıkarmaktadırlar. Netice itibariyle 
İbn Rüşd , âlem hakkındaki görüşlerin birbirinden, kelâmcıların zannettiği gibi, tümüyle farklı olmadığına dikkat çekerek, bu farklılığın tekfiri gerektirmediği kanaatindedir. Fakat o, bu mesele bağlamındaki 
İmam Gazali 'nin tekfîr suçlamasına karşı sadece savunmacı bir üslup kullanmamakta, genel olarak kelâmcıların âlemin yaratılışıyla ilgili yaklaşımlarının otoritesini de sarsmaya çalışmaktadır. Ona göre sadece filozofların değil, kelâmcıların âlemle ilgili görüşleri de bu konudaki nasların zâhirleriyle uyuşmamaktadır. Hud 11/7 âyeti bu varlıktan önce bir varlığın(arş ve su), bu zamandan önce de başka bir zamanın bulunduğunu; İbrâhîm14/48 bu varlıktan sonra ikinci bir varlığın mevcudiyetini; Fussilet 41/11 ise göklerin bir şeyden yaratılmış olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla kelâmcıların âlem hakkındaki yoktan yaratma teorileri de nasların zâhirine yönelik bir te'vildir ve bu te'vil üzerinden filozofları tekfir etmeleri tutarlı değildir.
Öne Çıkan Yorum
Bu iktibasa göre de sorulması gereken birkaç soru var.
1-) Alemin yokdan değil de bir takım maddelerden yaratılmasının neticesi nasıl ezeli olmasına müncer oluyor ?
2-) Allah'ın sıfatlarından herhangi birini bir eşyaya, insana, gezegene vs. vermek küfrü mucib değil midir ?
3-) Allah'ın Ezeli, Samed vb. Gibi sıfatları sadece zat-ı uluhiyyetine has değil midir ?
4-) Bir şeyin başlangıcı yoksa doğal olarak o şey kendi varlığını her şeyden bağımsız bir şekilde sürdürebiliyor demektir. Halbuki alemde olan hiçbir şeyin böyle olmadığını Kur'an'da ki nususlar ile biliyoruz.
5-) Başlangıcı olmayan bir şeyin sonu da olmaz. Yine müteaddit ayet ile biliyoruz ki alemin bir sonu vardır. Alemin hangi cihetiyle olursa olsun ezeli olduğu söylemek Kur'an'da ki kıyametle ilgili ayetleri inkar değil midir ?
1) Nasılki ayetlerde görüldüğü gibi âlemden önce var olan su ve arş ifadeleri için zaman verilmiyorsa aynı şekilde alemin yaratılışı da zaman öncesidir. Alemin ezeliliği zaman öncesi olması yönünden ezeli, Cenab-ı Hak'tan bizzaruri sonra olması yönüyle hadistir, denilebilir. Biz Yaratıcının ezeli olması ile âlemin ezeli olmasını aynı kefeye koymuyoruz.
2) Ezeliden ne anladığımızı 1'de açıkladım.
3) Yine aynı ezeli sorusu.
4) Ne alaka? Başlangıçtan kastımız zaman öncesi olması. Bir şeyin zaman öncesi olması bağımsız nasıl hareket ettiğini gösterir ne saçma bir fikir.
5) Muhtemelen paylaştığım ayetleri okumamışsın ki bu soruyu soruyorsun, cevabı yorumlarda.
6'yı da ben ekleyeyim. Bu nasıl bir üslup? Sürekli küfre girersin falan?! Kimsin kardeşim sen? Kendini haşa Allâh falan mı sanıyorsun. 5 soru yazmışsın 3 soru aynı, diğer 2 soruda birbiri ile aynı, sırf laf salatası, neyse.
Tabularını yıkıp öğrenmek istersen: 
Alemin Ezeliliği Üzerine On Sekiz Delil kitabını oku. Deliller gayet makul ve yeterli.
İlgili ayet mealleri:
Hud-7: Arşı, su üzerinde iken hanginizin daha güzel davranacağını denemek için gökleri ve yeri altı günde yaratan O’dur.
İbrahim 48: Bir gün gelecek, yer başka yere, gökler de başka göklere dönüştürülecek, insanlar gücüne karşı durulamaz olan bir tek Allah’ın huzuruna çıkacaklardır.
Fussilet 11 : Dahası O, duman halinde olan semaya iradesini yöneltti; ardından ona ve arza, “İsteyerek veya istemeyerek (varlık sahnesine) gelin!” buyurdu. “İsteyerek geldik” dediler.
Yoktan yaratma (ex nihilo) bir tevildir. Zannımca da bu tevil doğru değildir.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.