Hayattaki tek gayesi, insanların hürriyet içinde yaşaması ilkesini benimsemiş olan bir kadın. Eğitim ve insanca yaşamayı tabiatımızın bir kuralı, kültürün ebediyeti için bir yaşam kaynağı olarak görmüştür. Yeri gelince bir öğretmen, yeri gelince bir asker veyahut bir hastabakıcı olmuştur. O gerçek bir Türk kadını idi. Elbetteki yukarıda ifade ettiğim sözler Halide Edib Adıvar'ın üstün kişiliğinden çok küçük bir parçadır. Nitekim bu vatansever kadın yazarımızı hiçbir ansiklopedi yazamaz, hiçbir insan tam anlamı ile anlatmaya kuvvet bulamaz. Anadolu kadınının emsalsiz örneklerinden biriydi. Fikir ve düşünceleri; insanların madden ve manen esaretten kurtulmasına yönelikti, bunun devamında ise fennin ve ilmin ışığında ülkeye ve tüm Dünya insanlığına faydalı bir şahsiyet bırakmaktı. Çoğu zaman günlük hayatımızda kadınların hep ikinci sınıf vatandaşı muamelesi görüldüğünü yaşamış ve tatmışızdır. İşte O güzel insan bir asır önce, bunun ne kötü bir haslet olduğunu, insani vasıflarımızın önüne bir set çeken çirkin bir canavar portresini meydana getirdiğini hep haykırmıştır. Mor Salkımlı Ev adlı yapıtta ise, yazar doğumundan 1916 yıllarına kadar yaşamış olduğu ve yapmış icraatleri anlatılıyor tüm çıplaklığıyla. Adıvar, gerek 2.Abdülhamit gerekse milli Mücadele kokusunun yaklaştığı yıllarda İstanbulda doğmuştur. Tahsili ve talebelik hayatı çok değerli insanlarla geçmiştir. Yahya Kemal Beyatlı, Ziya Gökalp, Tevfik Fikret gibi güzel Türk edebi insanlarının yanısıra Bertrand Russell gibi çağın yabancı münevver insanlarla da tanışmıştır. Şöyle ki bir gezisinde Russell'in evinde 1 hafta misafir kalmıştır. Sanat ve edebiyata önem verdiği için İngiliz ve Fransız ecnebileri ile hep yakın oldu. Balkan Harbinde kurmuş olduğu Teali-i Nisvan Cemiyeti ile yaralı kahraman askerlere hem hastabakıcı hem de bir şefkatli anne olmuştur. Lübnan ve Şam gezilerinde ise yetim kalmış Arap, Türk, Kürt ve Ermeni çocukların hayatlarını idame ettirmesi için yurtlarda görevli oldu. Onların eğitim ve barınmalarına hep öncü oldu. Hayatı hep mücadele ile geçerek, insanlara eğitimin, ilmin ne kadar değerli bir hazine olduğunu anlattı. İlk kocası ünlü matematikçi Zeki Salih Bey'dir. Ne kadar büyük bir saadet! Böyle müthiş bir kadına ancak ve ancak böyle bir bilim adamı eşlik edebilirdi. Bu eserde genel olarak yazar; 2. Abdülhamit'in despot bir lider olduğunu, yapmış olduğu icraatleri eleştiriyor. Bunu yazılarında da dile getiriyor ve hatta çoğu ölüm ve tehdit dolu mektuplar alıyor bu yüzden. Belki böyle söylenmekle dini zayıf bir insan karikatürü mü çıkmış oluyor? Hayır, hayır. Bilakis yazar kitabın çoğu yerinde dine, dinlere ne kadar önem verdiğini bahsediyor. Hayatının her deminde hem ilmi çalışmaları hem yardımseverliği hep din istikametinde olduğu, öbür dinlerinde( kutsal kitaplar) mutlakiyette barışı savunduğunu söylüyor. Fakat aynı bizde olduğu gibi -gerici- sıfatının her sosyal toplumda yıkıntıya imkan sağladığını, her dinde kokuşmuşluğa ve çürümüşlüğe yol açtığını anlatıyor. Adıvar; padişahın bireysel şahsından ziyade; birileri tarafından kullanılıp, esas vatansever Anadolu halkını duymazdan geldiği için hep bir eleştiri yapmak zorunda kalmıştır. Kurtuluş Savaşı'nda ve diğer harplerde bütün yükü omzuna almış Anadolu Kadınlarını ve bu berrak, güzel , gurur verici İstiklalimizin bireylerini biz okuyuculara aktaran Halide Edib Adıvarı saygı ve rahmetle anıyorum...

Mor Salkımlı EvHalide Edib Adıvar · Can Yayınları · 20183,533 okunma

·

149 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.