Bu inceleme yüksek dozda spoiler içerir.
Kitabın ana karakterleri George ve Lennie, kasaba kasaba dolaşarak iş arayan iki arkadaştır. George, zeki, uyanık ve ortalama güçte bir adamdır, Lennie ise onun aksine iri yarı, çok güçlü ancak akli dengesi yerinde olmayan, ancak küçük bir çocuk gibi düşünebilen bir adamdır. George tek dostu olan Lennie'ye bir abi gibi göz kulak olmaktadır. Zaten zekasının farkında olan Lennie'nin tek dostu da George'dur ve onun sözünü dinler.
George ve Lennie, Salinas Vadisi'nde işe başlar. Kasaba ve iş koşulları yeterince kötüdür ancak bu ikilinin hayali zaten hayatlarını böyle geçirmek değildir. Bu ikilinin bir "hayali" vardır; kendi çiftliklerini kurmak.
"Birkaç tane de domuz alırız. Ben de dedeminki gibi bir tütsü fırını yaparım. Domuz kestiğimizde etini tütsüleriz, pastırma, jambon yaparız, hatta sosis bile olur. Ayrıca nehirde alabalık bollaştığında yüzlercesini yakalar, tuza basar ya da tütsüleriz. Kahvaltıda yeriz. Sebze olgunlaştı mı, konserve kurarız. Domates konservesi yapmak kolaydır mesela. Her pazar tavuk veya tavşan keseriz. Belki bir keçimiz ve ineğimiz de olur. Bakarsın öyle bir kaymak yaparız ki, bıçakla kesip kaşıkla almak zorunda kalırsın."(sf. 61)
Evet bu ikilinin böyle hayalleri vardır, hatta bu nedenle çiftlikteki mutlu işçiler sadece onlardır. Hem bir hayalleri olup ona ulaşma gayesiyle çalıştıkları için, hem de ikili oldukları için. Onlar dışında çiftlikteki bütün işçiler derin bir yalnızlık içerisindedir.
"Kimsesi yoksa delirir insan. Kim olduğu hiç önemli değildir, yeter ki yanında biri olsun. İnan bana, insan fazla yalnız kaldı mı, hastalanır."(sf. 76)
Bu sözü, kitapta "yalnızlığı" en iyi sembolize eden Croocks'un sözüdür. Çiftlikteki diğer yalnızların aksine Crooks, hem yalnızdır hem de siyahi olduğu için ırkçılığa maruz kalır, kasabadaki etkinliklere katılmaya hakkı yoktur.
Candy, kasabanın en yaşlı işçisidir, tek eli sakattır. Kendisi gibi yaşlı, uzun yıllardır ona arkadaşlık eden bir köpeği vardır. Bir gün başka bir işçi olan Carlson, kötü koktuğu için köpeği öldürmeyi teklif eder. Candy başta istemez ama Carlson o kadar üzerine gider ki kabul etmek zorunda kalır. Carlson köpeği onun öldürmesini teklif eder ama Candy bunu yapamayacağını söyler, ve Carlson köpeği acımasızca öldürür.
Köpek zaten ölecektir, ama bu durumun üstüne Candy "köpeğimi keşke ben öldürseydim" diye düşünür, sonuç aynı kalacak olsa bile Candy köpeğe acıdığı için, acı çekmemesi için öldürecekti. Ama Carlson sırf kötü koktuğu için öldürdü.
Kasabada bir de reisin oğlu Curley ve onun karısı vardır. Curley züppe bir tiptir, karısı da genç ve güzel diye anlatılır ama sürekli kasabadaki işçilerle yakınlaşmaya çalışır. Curley'e sadık olmadığı gibi arkasından konuşur.
Bir gün George ve Lennie hayalleri hakkında konuşurken Candy de bu hayale ortak olmak ister. Köpeği yaşlanınca acımasızca öldürdükleri gibi kendini yakında kasabadan atacaklarını anlatır. Çiftliklerinde bulaşık yıkama ve yem verme gibi basit işleri yapabileceğini söyler. Birikmiş biraz parası da vardır. Candy'nin teklifini kabul ederlerse yaklaşık 1 ay sonra kendi çiftliklerini kurabileceklerdir. Diğer işçiler buna inanmasa da bu üçlü bu hayale inanmıştır, hatta başta sadece Lennie'yi geçiştirmek için konuşan George bile inanmıştır.
Bu kadar güzel hayalleri varken bir anda her şey altüst olur.
Bütün kasaba bir etkinlikte iken sadece Lennie (akılsız olduğu için) ve Crooks (siyahi olduğu için) evlerindedir. Lennie hayvanları sevmek için ahırdayken Curley'nin karısı Lennie'nin yanına gelir. Lennie'nin defalarca söylemesine rağmen gitmez ve sadece sohbet etmek istediğini söyleyerek ona yaklaşır. Lennie, yumuşak oldukları için hayvanları sevdiğini söyler, Curley'nin karısı saçlarının da yumuşak olduğunu söyleyerek Lennie'nin elini saçlarına götürür. Sonra kadın bağırmaya başlar, Lennie de panik olur, George'un ona kızmasından korkar ve kadının ağzını eliyle kapatır. Kadın çırpınır ama Lennie sadece daha sert bastırır, en sonunda kadının boynu kırılır.
Başına bela açtığını anlayan Lennie hemen oradan kaçar, çalılara saklanır. Giderken bir işçinin silahını çalar. Kasaba halkı etkinlikten dönünce durum hemen fark edilir. Curley, Lennie'ye işkence çektirip onu öldüreceğini söyler. Böylece tüm kasaba Lennie'yi aramaya gider. Burada kaçınılmaz olan Lennie'nin öldürüleceğidir. Peki kim tarafından?
Bu olay hikayenin kırılma noktasıdır. Çünkü tüm denge bozulur. Çiftlik kurma planı suya düşmüştür, Candy'nin sonu köpeği gibi olacaktır, George da diğer işçiler gibi olacaktır artık, arkadaşı ölecektir, yalnız kalacaktır.
George arkadaşını tabii ki diğer kasabalılardan önce bulur. Lennie, çok kötü bir şey yaptığını söyleyerek özür diler. George ise ona bir şey demez. Çimlerde uzanırlar ve George, Lennie'ye havanın çok güzel olduğunu, şapkasını çıkarmasını söyler. Lennie çok mutlu olur, ve çiftliklerini ne zaman kuracaklarını sorar. George çok yakında kuracaklarını söyler. Ve Lennie, onlarca kez istediği gibi George'dan çiftliği anlatmasını ister. George ise uzun uzun anlatır, hep yaptığı gibi.
Lennie ona kızmadığı için çok mutlu olduğunu söyler, George da ona şimdi kızmadığını, hatta hiçbir zaman kızmadığını söyler, nehrin karşısına bakmasını söyler. Lennie kafasını çevirince George, Lennie'nin çaldığı silahı alır ve Lennie'yi ensesinden vurur.
Bu olay biz okuyuculara Candy'nin köpeğini hatırlatır. Köpek zaten ölecektir, ama Candy, köpeğini öldüren acımasızca öldürdüğü için vicdan azabı çeker, çünkü kendisi öldürseydi koktuğu için öldürülmüş olmadı.
George da Lennie'nin öldürüleceğinin farkındadır. Ama dostu olduğu için kendisi halleder.
Evet, George dostunu sevdiği için kendi öldürür.
Fareler Ve İnsanlar; yalnızlık, hayal kurma, dostluk, merhamet, acımasızlık gibi duyguları bize müthiş bir şekilde aktarır.
"Bunu yapmak zorundaydın George," dedi Slim. "Yemin ederim ki yapmak zorundaydın. Haydi, gel benimle." (sf. 110) 
John Steinbeck
·
93 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.