2018'de okuduğum ilk kitap olarak bunu kaydediyorum. Yabancı kitabı bir çok açıdan Kafka'nın Dönüşümüne benzer. Çünkü konu itibariyle ikisi de yabancılaşmayı ele almıştır. İnsanın hem kendine, hem sosyal çevresine, hem duygularına hem de etrafındaki her şeye karşı yabancılaşmasının sebebi nedir? Bunun sebebi elbette kapitalist toplumun insanın kendine yabancılaşmasına sebep olan mekanizmasıdır. Kapitalizm insana robot muamelesi yaptığı için, insan uyur kalkar işe gider yemek yer vs. ve hep bu döngü içerisinde kalır. Oysa insanı insan yapan değerlere ve duygulara hiçbir zaman sahip olamaz. Kapitalizmin insana bu bağlamda bıraktığı tek şey, yapmacık duygular ve toplumun kült haline getirdiği bazı fikirlerdir. Eğer bu fikirlerin gerektirdiklerini yerine getirmezseniz de toplum sizi dışlar, sizi yargılar. İşte Yabancı'da da kapitalizmin insana biçtiği rolden sıyrılan ve toplumun inşa ettiği külte aldırış etmeyen Mersault'un toplum tarafından yargılanması anlatılır. Mersault bir adam öldürdüğü için yargılanmıyordur aslında. Annesinin cenazesinde ağlamadığı için yargılanmaktadır. Fakat Mersault'da eksik olan bir şey vardır: Mersault haksızlığa karşı isyan etmemektedir. Çünkü o, çevresinde olup biten her şeye karşı yabancılaşmış bir insandır aynı zamanda. Bu sebeple çevresinde gelişen olaylar onun umrunda bile olmaz, hatta bunu hissettirmek için kitapta çok duygusuz ve soğuk bir dil kullanır. İşte Mersault bu bakımdan da kapitalizmin ona verdiği yabancılaşmadan sıyrılamamaktadır. Mersault'un toplumun inşa ettiği kültten bağımsız düşünebilmesi olumlu bir özelliktir, fakat onun yabancılaşması az önce de bahsettiğim gibi onun insani değerlerinden sıyrılması anlamına geldiği için olumsuz bir özelliktir. İnsani değerler mesela insanı yaşadığı çevreye bağlar ve o çevreyi değiştirmesini teşvik eder. Bu değerler özgürlüktür, bu değerler haksızlığa karşı adaleti savunmaktır. Fakat Mersault bunların hiçbirini yapmaz ve yabancılaşmış bir insan olarak, sadece üreten,tüketen ve çalışan bir et yığını olarak kalmayı tercih eder. Mersault'un bu tercihi kapitalizmin insanları dönüştürdüğü biçimi de resmetmektedir. Özgürlük, adalet, haksızlığa karşı mücadele gibi çok temel insani değerlerin olması aynı zamanda duyguların (aşk, sevinç, mutluluk) da olması demektir. Mersault'ta bunların hiçbiri yoktur. Aslında bu açıdan Mersault, toplumun dogmatik fikirleriyle ters düşmesi dışında toplumun genelinden farklı değildir. Yazarın amacı da zaten besbelli ki bu kahramanla kapitalist toplumda insanın özelliğini ve bu toplumda insanın değerini resmetmektir. Yani Mersault'un kapitalizmden sıyrılması yalnızca fikirsel açıdan olmuştur.

YabancıAlbert Camus · Can Yayınları · 2019112,3bin okunma

··

10 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Arda Çolakoğlu