Türk köylüsünün devlet karşısındaki acizliğini ve çaresizliğini anlatır. Köy Enstitüsü mezunu Iriza (Rıza)'nin aldığı eğitim ile çorak Tozak Köyü toprağını köylü ile üzüm bağına çevirmesi, devletin bürokrasine kurban edilir. Devlet yönetimiyle özdeşleşmemiş bir eğitim sisteminin aslında umudunu kaybetmiş bir nesil yetiştirmekten başka bir sonucu olmayacağını anlatır bize Fakir Baykurt.
Emeği kutsal Tozak Köyü halkı artık Milletin efendisi değil, efendilerin seçmenidir yalnızca.
"Sürer eker biçeriz
Güvenip ötesine
Milletin her kazancı
Milletin kesesine
Toplandık baş çiftçinin
Atatürk'un sesine
Biz ulusal varlığın
Temeliyiz kokuyuz
Biz yurdun öz sahibi
Efendisi köylüsüyüz."
Yok edilen Türk solu, Fakir Baykurt'un kitaplarında yeşeren Türk soludur.