Bu, Yeraltından Notları ikinci okuyuşum oldu. İlkini okuduğumu biliyorum ama hatırlamıyorum; kitapla ilgili hiçbir şey hatırlamıyorum. Muhtemelen üniversite yıllarımda okumuş olmalıyım. Sonuçta her kitabın doğru zamanda okunması gibi bir durum olbiliyor; yıllar evvel okuyup çok beğendiğim bir kitabı bugün şaşkınlık içinde hatırlayabiliyorum. Hayret! Nasıl da beğenmişim. Ya da tam tersi bir durum da olabiliyor. Yeraltından Notları tekrar okuma sebebim, 1K İstanbul okuma grubunun mart ayı kitabı olması idi. Çok arzu etsem bile, bir türlü denk getirip de gidemediğim bu toplantıya bu sefer gidebilmek için elimden geleni yapacağım ve kısmetse, bu sefer gideceğim. Dostoyevski’nin –ve elbette bütün yazarların- eserlerini hayatlarından bağımsız düşünemeyiz. Sonuçta yazar, ilk eserleri ağırlıklı olmak üzere hemen her eserinde otobiyografik özellikler sergiler. Yeraltından Notlar’da da böyle olduğu kanısındayım. Kendi tabiriyle, bir kahraman değil antikahraman üreten Dostoyevski, yeraltı tabiriyle kendi muazzam yalnızlığını da anlatıyor. Eser, iki bölümden müteşekkil. İlkinde Yeraltı var. Burada bir romandan çok deneme havası var. Sıkı kitap okuru değilseniz sizi pes ettirecek kadar ağır bir işleyişten söz edebiliriz. Ancak sonrasında aksiyon kısmına geçiliyor. Notlarda bir hareketlilik var. Kahramanımız öyle pek de iyi biri değil aslında. Nitekim bunu söylemekten imtina etmiyor zaten. Dostoyevski, çağları aşan bir kalem. Yeraltından Notlar, dünyadaki ilk roman örneklerinden olmasına rağmen bugün bile üst düzey bir eser. Sadece o değil tabii; Rus edebiyatının diğer devleri de öyle. Bu durumu biraz bizim Ömer Seyfettin’e benzetiyorum. Ülkemizde ilginç bir şekilde çocuk edebiyatçısı gibi takdim edilse de Ömer Seyfettin, bence bugün bile ulaşılması zor olan çok usta bir hikayecidir. Dostoyevski, Yeraltından Notlar’da tabiri caizse psikolojinin dibine vurmuş. Yalnız ve hastalıklı bir insanın, hatta belki de bütün insanlığın ruh halini, gel gitlerini, ihtiras ve hissiyatını oldukça başarılı bir şekilde vermiş. Aynı Dostoyevski, bugün yaşasa eminim çok daha üst düzey eserler verebilirdi. Hele bir de, o devirde bile imrendiği ekonomik rahatlığa kavuşsa, dünyanın her yerinde basılan kitaplarından telif alabilse… Altı çizilecek çok sayıda cümlesi vardı. Zaten çoğunu çizdim de… Özellikle Liza ile konuşmaları hayli ilgi çekici idi. Özetle, bir ilk dönem eseri olmasının etkisiyle bazı eksikleri olsa dahi Yeraltından Notlar Dostoyeviski’nin devasa kafasıyla ve sıradışı kalemiyle tanışmak için iyi bir eser.

Yeraltından NotlarFyodor Dostoyevski · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2020128,2bin okunma

··

225 görüntüleme

Havva ARSLAN

@Evaarslan ·

28 Şubat 2022 09:49

👏👏👏👏👏👏👏

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Y.