Osmanlı Tarihi dediğimizde aklımıza savaşlar, zaferler ve sonrasındaki mağlubiyetler gelir. Son dönemlerde özellikle sosyologların ve iktisat tarihçilerinin de işin içine girmesiyle Osmanlı Tarihini toplumsal yapı, iktisadi yapı vb alanlar açısından da incelemeye öğrenmeye başladık.
Osmanlı Tarihiyle ilgili uzun süre ihmal edilmiş bir alan ise geniş Osmanlı coğrafyasında el emeğiyle üretim yapmış ve hayat mücadelesi vermiş “zanaatkar”lardır.
Suraiya Faroqhi (Süreyya Faruki)’nin derlediği kitapla; İstanbul’dan Kahire’ye Osmanlı şehirlerinin her birinde faaliyet göstermiş, terziden marangoza, ayakkabıcıdan demirciye, sahaftan kasaba kadar bir çok zanaatkarın gündelik hayatlarını ve esnafı birbirine, devlete ve her türlü sıkıntıya karşı ahlaki ve manevi örgütlenmelerini, lonca sisteminin nasıl işlediğini ve zamanla nasıl bir dönüşüm geçirdiğini görüyoruz.
Ekmek Aslanın Ağzında, yaygın varsayımları ve mite varan ezberleri sarsıyor. Kitaptaki her makale arşiv bulguları üzerinden ve yeni, şaşırtıcı sorularla dolu bir çalışma ortaya koyuyor.
Kitabın özellikle konusunda araştırma yapacaklara önemli yardımı dokunacaktır. Benim gibi uzak da olsa konuya ilgi duyan araştırmacılar içinse farklı bilgi ve tecrübeler sunuyor. Özellikle kısıtlı tarih anlatımında Yeniçeri Ocağı’nın kapanmasıyla birlikte Yeniçeri askerlerinin hayatlarının ne yönde değiştiği hiç anlatılmaz benim için merak konusu idi. Kitapla birlikte bu merakım bitti.
Ayrıca kitabın sonundaki sözlük gayet yararlı olmuş. Hiç unutmayacağım bir kelime öğrendim: “beşe”
Osmanlı ordusunda piyade Yeniçeriler için kullanılırmış, Yeniçeri ocağı kapatılınca askerler zanaatkar olmuşlar ve Loncaların yönetimlerine gelmişler. Sonrasında yeniçeri olduklarını belirtmek için isimlerine beşe eklenmiş.. Farsça'da atmaca anlamına gelen beşe, eski Türklerde de büyük erkek çocuk için kullanırmış baş ağa manasında.. Paşa'nın da “beşe'den türetildiği ifade ediliyor. Kitabı okumak benim için tarihin sayfalarında dolaşmak gibi oldu ve ayrı bir tad aldım.
