Bildikleri dünyanın çoğunu fetheden Osmanlılar kendi içlerine döndüler, dini tutuculuğun ve yüz yıllarca sürecek bir durgunluğun içine saplandılar... " Müslüman alimlerin bilgi edinmeyi, Kuran'da buyurulmuş gibi yalnızca dini bilgi gibi yorumlamaları, dini bilgiden gayrısını İslam dışı görmeleriyle büyük İslam uygarlığı inişe geçti. Sonuç olarak, Müslümanlar bilim, matematik, tıp ve diğer sözde dünyevi öğretileri çalışmayı bıraktılar. Bunun yerine , İslamın öğretileri ve yorumları üzerine, İslami fıkhı ve İslami uygulamalar üzerine tartışmaya çok zaman harcadılar; bu, Ümmetin bölünmesine ve çok sayıda mezhebin, tarikatın ve ekolün kurulmasına yol açtı."