AYNI OLSAK KENDİMİ NEYLEYİM ?
Okuduğum ilk Orhan Pamuk kitabı. Yazarı belki popüler olması nedeniyle, siyasi mevzularla anılması nedeniyle veya sadece ihmal ederek okumamış olabilirim. Pek çok kitabının birbirinden farklı üsluba sahip olduğu söyleniyor ve bu nedenle tek kitap ölçü olmayacaktır elbette lakin bu kitap özelinde anlatımını ve hikayeyi sevdim.
Kısa olmasına rağmen çok yoğun bir içerik söz konusu. İfade etmesi de kolay değil pek, üzerinde konuşmak.. Filozof Wittgenstein, “Üzerinde konuşulamayacak şeyler hakkında susmak gerekir” demiş. Tabi biz genellikle bunu pek beceremeyiz. İnsanız işte, konuşmak ve anlatmak isteriz.
Her okuyan için elbette her edebi eser farklı anlamlara gelip farklı izler bırakıyor. Postmodern bir anlatım söz konusu ve 
Metin T. ağabeyin dediğine göre Beyaz Kale ülkemizdeki ilk postmodern kitap.
Öncelikle doğal olarak ilk anlatıcı yazar OP. Sonrasında kitabın 2 ana karakterinin birer anlatıcıya dönüştüğünü görüyoruz, ya da öyle mi gerçekten? Bir karakter kendini diğer karakterin yerine koyarak onun ağzından bir hikaye anlatıyor, bu da ne kadar mümkün sahiden?
Biri müslüman ve biri hristiyan olmak üzere 2 karakter. Öyle bir ilerleyiş söz konusu ki şunu da düşündürüyor, aslında biz alttan alta tek bir kişinin iki farklı yüzünü mü okuyoruz, Dostoyevski’nin Öteki’si misali.
Hrıstiyan olanın İtalya’da başlar hayatı ama yolu bir şekilde İstanbul’a, 17. Yy. Osmanlı topraklarına düşer.Bilgili ve meraklı bir gençtir. Yaşça kendinden büyük olan alim düzeyinde bir adamla bir kader ortaklığına girişirler adeta. Aralarında hem efendi-köle hem dost ilişkisi vardır. İkisi de adeta kendinde olmayanı ötekinde arar. Mahsuni Şerif bir türküsünde şöyle der ya hani, “Ötmek istiyorum viran bağlarda, ayağıma cennet kiralansa da” Hep daha fazlasını isteyen, sonsuz bir arayışla kıvranıp duran iki adam.
Pek bir şey anlatamadığımın farkındayım., olsun devam edelim.
Sarayın da gözdesi olurlar kısa sürede hünerleriyle, yer edinirler kendilerine. Sultan yani devrin padişahı da kitaptaki bir diğer önemli karakter. Bir taraftan bu iki zeki adam ,sultanı adeta parmağında oynatırken ve “bazan” da oynatır-mış gibi görünürken, bir taraftan da anlarız ki sultan pek de içi boş bilgisiz bir adam değildir, yazarın da bu konuya özellikle önem verdiğini düşünüyorum. Malumunuz taraflı-tarafsız neredeyse herkes, pek çok padişahın entellektüel düzeyde bilgi sahibi ve kabiliyette olduğunu kabul eder, buna gayrımüslümlere verdikleri değer de dahildir.
Bu iki isimsiz kahraman, iki dost yıllar geçirirler birlikte. Konuşmadan bile anlaşabilecek, birbirinin zaaflarını ve huylarını büsbütün bilir bir hale gelirler. Hem kendileri olmak hem birbirlerinin yerine geçmek isterler adeta. Saraya yakınlıkları sayesinde de ehli keyif bir hayat sürerler yıllarca.
Peki asıl anlatılmak istenen bunlar mıydı kitapta? Yeşil Deniz diye bir dizi vardı yakın zamanda, orada bir replik vardı “İşte orasını karıştırma, orası muallak” Siz yine de karıştırın isterseniz, yani okuyun kitabı en basit ifadeyle. İnsan ruhunun karanlık noktalarına temas ediyor bu kitap. Ben kimim , kim değilim, kim olmak istiyorum gibi varoluşsal sorulara “ayna” tutuyor. Ayna metaforu da çok önemli yer tutuyor kitapta.
Değinemediğim çok nokta kaldı, napalım benden bu kadar. Başlıktaki sözün şarkısıyla bitirelim, Genç Osman söylüyor, “Aynı olsak kendimi neyleyim?”
youtube.com/watch?v=cup_6O6...
··
585 views
Etkinlik için Pamuk okuyacaktım. Senin telkinin sonrasında Metin abi'nin incelemesini okudum ve güzel bir kitap olduğu kanaatini uyandırdı benim için. Senin incelemeni de okuduktan sonra merakım daha da arttı, inceleme için teşekkür ederim. Fethi zor bir kale hissi uyandırıyor ama okuyalım bakalım. :)
Teşekkürler, okumakta fayda var :) Farklı ve kıymetli bir kitap bana göre, seversin sanırım :)
Bu kitabı okuduktan sonra acaba neymiş, ne olmuş, ne neyi simgelemiş, bu gerilim nereden geliyormuş diye yorum aramıştım her yerde on sene önce ve elime tekrar Orhan Pamuk kitabı almam için uzun yıllar geçmesi gerekti. Yoğun bir kitap gerçekten, elinize sağlık inceleme için hatırladım çoğu unuttuğum kısımları.
Teşekkürler. Pek kolay bir kitap değil haklısınız, kafa karıştırıcı ve zorlayıcı tarafları var. Yine de sürükleyici olmasıyla okunuyor, tıkanır gibi olsak da yer yer, çözemesek de bazı konuları çok ilginç bir hikaye söz konusu.
Emeğine sağlık Osman. Ben şahsen başta belirttiğin üzere OP'ye biraz farklı bakıyorum ve henüz elime almadım kendisinin kitaplarını. Erken bir hüküm kılmak da istemiyorum, ama incelemeni de dikkat çekici ve başarılı buldum. Tekrar teşekkür eder, kalemine, emeğine ve yüreğine sağlık demek isterim.
Teşekkür ederim Adem. Hiç okumamıştım ben de, bir başlangıç oldu ve devam da ederim diyorum yazarı okumaya. Önyargılarımız var veya çekincelerimiz ama edebiyattır söz konusu olan diyerek kendimizi biraz daha zorlamamız gerekiyor sanki. Yine de herkesin kendi kararı elbette, edebi bir zevk alabilmek yeterli sebep diye düşünüyorum. Diğer açılardan ele almak herkesin kendi fikrine kalıyor, isteyen istediği gibi değerlendirsin.
1 next answer
Spoiler yicem diye çekine çekine okudum incelemeni :))) Ağzına sağlık Osman, biz teşekkür ederiz etkinliğimize teşrif ettiğin için.
Yok spoiler sınırında gezindim ama dikkat etmeye çalıştım :) Şerefti efenim benim için saygılar selamlar :)
Ayna metaforu aslında kitabın tamamıydı yanılmıyorsam, biraz unuttum kitabı geçen yıl okumuştum. Zaten mesele de kim kimdi, kim kim olarak kaldı meselesiydi kitapta. :) Fazla şey yazamıyorum spoiler olur, eline sağlık.
Teşekkürler, pek tamamı olmasa da ciddi önemi var :) Kimin kim olduğu evet bir mesele ama çok şey etmeyelim işin içinden çıkılmıyor sonra :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.