Diyalektik materyalizm dört temel özelliğe sahiptir. İlk olarak, toplum bir sosyal yapı veya sistemdir. İkinci olarak, insanlar sürekli artan ihtiyaçlarını karşılamaya çalışırken tarihi yaptıkları için, toplumsal değişme tüm toplumların ayrılmaz bir parçasıdır. Üçüncü olarak, toplumsal değişme öngörülebilir bir yönde ilerler. Dördüncü olarak, özgürce eyleyen insanlar tarihin yönünü, kesinlikle, toplum içindeki çelişkilerden kaynaklanan öngörülebilir karşıtlık ve sınıf çatışması örüntüleri temelinde biçimlendirirler.