Din toplumu geri bırakmamıştır. Fakat buna karşın değişen şartların ortaya çıkardığı yeni ihtiyaçlar için tefsir de edilememiştir. Müslüman toplumlar, mütemadiyen değişen zamanın zaruretlerini dikkate almamış; bu değişimin beraberinde getirdiği yeni ihtiyaçların, ancak İslam'ı daha yüksek ve daha verimli bir tarzda tefsir ve tatbik etmekle karşılanabileceğini anlayamamışlardır.