26 Ocak 1936, Moskova sokakları eksinin altındaki soğuklukla ürperiyordu. Bu ve benzeri, hatta çok daha soğuk havalara dahi 300 yıldır maruz kalan Moskova Akademi Müzik Tiyatrosu ise her zaman olduğu gibi dimdik ayaktaydı. Soğuk rüzgarlara dayanamayıp yıkılan Sovyetler Birliği’nin ‘Koba’ lakaplı (Gürcü dilinde ‘Çivi’ anlamına gelir), en tartışmalı lideri tiyatro binasına girdi, koltuğa yerleşti, dönemin en popüler operalarından biri icra edildi ve sanat için üzücü, insanlık içinse utanç verici bir durum vuku buldu; Josef Stalin, Nikolay Leskov’un öyküsünden uyarlanan operayı dolaylı yoldan yasakladı. İktidar yanlıları da eseri hemen yaftaladı: Müstehcen ve karmaşık…
Stalin haklı mıydı? Bir öykünün konusu, karmaşık olması bir yana, müstehcen olabilir mi? Ya da soruyu şu şekilde sormalıyız: Bir sanat eseri müstehcen olabilir mi?
Mustafa İzmirli
