60 darbesi
Ruzi'ye göre, 1960 müdahalesinin ABD tarafından yaptınldığı şeklindeki iddia ve değerlendirmeler son derece yanlıştır. ABD hükümeti ile DP iktidan arasında sıcak ilişkilerin olduğu, ABD yönetiminin Menderes ve ekibine sempatiyle baktığı doğrudur. ABD, DP'den değil, CHP içindeki solcu gruplardan rahatsızdır.
Gerçi Kasım 1959'da Sovyetler Birliği büyükelçisi, Türkiye Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'yu yemeğe çağırmış ve Sovyetler ile Türkiye arasında olumlu bir diyalog başlamıştır. Zorlu da bu ziyaret hakkında sonradan yaptığı açıklamada, Sovyetler Birliği'yle ilişkilere esneklik kazandırmaya çalıştıklannı, fakat bunu büyük bir dikkatle yürüttüklerini belirtmiştir. Menderes'in Moskova ziyareti ve bazı ağır sanayi yatırımlarında işbirliği planlan düşünülmekte, ancak bütün bu adımlar da ABD'yle müzakere edilerek atılmaktadır.
Büyükelçi Fletcher Warren, 1960 yılında Başbakan Adnan Menderes'le yaptığı görüşme hakkındaki raporunda, Menderes'in İncirlik Üssü'nden kalkıp Sovyetler Birliği üzerinde mecburi inişe zorlanan ve Sovyetler'in sert tepkisine yol açan U2 casusluk
uçağı olayını sorun etmediğini ve Menderes'ten daha iyi bir müttefikin bulunamayacağını ifade eder. Elçinin 27 Mayıs sabahı Washington'a çektiği mesajında şu sözler yer almaktadır: "Türk Silahlı Kuvvetleri, olağanüstü iyi bir biçimde örgütlenmiş bir darbeyle sabah 04.00'te iktidarı ele aldı . . . Elçilik, ayaklanmanın tamamen iç politika kaygılarından kaynaklandığı kanaatindedir."
Elçi, daha sonraki mesajında, Milli Birlik Komitesi üyesi subayların kendisini ziyaret ettiğini, müdahalenin ABD'ye karşı değil, Demokrat Parti'ye karşı yapıldığını söylediklerini bildirir,
Türkiye'de bazı çevreler tarafından 27 Mayıs 1960 darbesinin ABD tarafından yaptırıldığı iddia edilir. Bir defa ABD-Türkiye ilişkileri mükemmel bir şekilde, sorunsuz yürümektedir. Büyükelçinin merkezine geçtiği mesajlarda durum açıkça ifade edilmiştir. ABD'nin o dönemde böyle bir adım atmasını gerektirecek hiçbir sebep yoktur. Varsayalım ki ABD böyle bir şey yapmak istesin, bunu devamlı olarak temasta bulunduğu ordu üst kademesine telkin etmez miydi? Darbeyi yapan subaylar arasında CHP'yle yakın temasta olanlar ve darbe sonrasında CHP'yi iktidara getirmek isteyenler vardı. ABD hükümetinin CHP'ye bakışı ise o kadar iç açıcı değildi. ABD'ye yakın olduğu iddia edilen 14 subay, darbenin üzerinden altı ay geçmeden 13 Kasım 1960'ta komitenin diğer üyeleri tarafından tutuklandı ve bir hafta sonra Türkiye'nin yurtdışındaki diplomatik temsilciliklerine "hükümet müşaviri" adı altında sürgüne gönderildi. CHP'yle mükemmel ilişkileri olan, hatta sonraki yıllarda Sovyet yanlısı bir darbe teşebbüsünün de içinde yer
alan Cemal Madanoğlu ve arkadaşları komite üyesini tasfiye etmişti. ABD'nin böyle bir teşebbüsün içinde bulunması eşyanın tabiatına aykınydı. Ruzi'ye göre 27 Mayısçılar, bu darbeyi hiçbir dış güçle irtibat kurmaksızın, kendi inisiyatifleriyle yapmıştı.
·
11 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.