O zamanlar [I. Murad’ın hükümdarlığında (1362-89)] vergiler düşük idi. Koşullar öyleydi ki, kâfirler bile baskı görmeden yaşıyordu. Keselerine [giysilerine?], öküzlerine ya da oğullarına, kızlarına el atılıp satılamazlar ya da rehin alınamazlardı. O zamanlar hükümdarlar aç gözlü değildi. Ellerine geçeni yeniden dağıtırlardı; hazinenin ne olduğunu bilmezlerdi. Fakat ne zaman ki Hayreddin Paşa Babü’s-saade’den içeri adım attı, doymak bilmez âlimler hükümdarların akıl hocası kesildiler. Önce dindarca davranışlar sergileyerek başladılar işe, sonra fetvalar çıkarır oldular: “Hükümdar olan kişinin hazinesi olmalıdır”, dediler. O zamanlar, hükümdarları kendi yanlarına çekip, etki altına aldılar. Açgözlülük ve zulüm ortaya çıktı. Gerçekten de, aç gözlülüğün olduğu yerde zulüm olması kaçınılmazdır. Günümüzde daha da arttı. Bu ülkede nice zulüm ve yolsuzluk varsa hepsi ulemanın başının altından çıkıyor.1
··
32 görüntüleme
"Osmanlı devletinin ilk yıllarına ilişkin gerçek anlamda kayıtlar yoktur. Birkaç mimari kalıntı ve sikkeler dışında, ilk beyler Osman Bey, Orhan Bey ve Murad Bey’e ilişkin hemen hemen tüm bildiklerimiz söylentidir. Bu devletin doğuşuna ilişkin bilgilerimizin bir bölümü Bizanslı, Cenevizli ve diğer “dış” şahitlere dayanıyor; büyük kısmı ise 15. ve 16. yüzyıldaki Osmanlı devletini haklı çıkarmak ya da suçlamak amacıyla, büyüklerinin karmakarışık anılarına dayanarak geçmişi yeniden inşa etmeye çalışan daha sonra yaşamış Osmanlıların yazdığı tarihlerden gelmekte. Bu bölümün başında alıntıladığımız, yazarı belli olmayan vakayiname kesinlikle bunlardan biri: Padişah II. Mehmed’in yönetimini ve çevresini saran dolandırıcı “ulema” çetesini eleştirmek için, belgelendirilmemiş bir Murad Bey zamanı masalına başvuruyor. Osmanlı devletinin nasıl şekillendiğinden ziyade, yazarın içinde yaşadığı hoşnutsuzluk dönemi üstüne birçok şey söyleyen bu alıntı, başlıca kaygısı (yazarın duruşuna bağlı olarak) o günkü Osmanlıyı göklere çıkaracak ya da yerin dibine batıracak bir geçmişi kurmayı amaçlayan bir tarihyazımı biçemine örnektir.2
1. Yazarı Bilinmeyen Osmanlı Vakayinamesi”, s. 25-26; Bernard Lewis, der. ve çev., Islam from the Prophet Muhammad to the Capture of Constantinople, c. 1: Politics and War, Oxford, 1987, s. 135’te alıntılandığı biçimiyle.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.