YAŞAM ÖNGÖRÜLEMEZ “Kadersizlik” Macarlı yazara 2012’de Nobeli kazandıran bir başyapıt olarak karşımıza çıkıyor. Kendi deyişiyle her ne kadar otobiyografik bir kitap olmasa da, yazar burada kitabını otobiyografik öğeler kullanarak, 14-15 yaşında Gyuri isimli Budapeşteli Yahudi bir ailenin çocuğunun sesinden anlatıyor. Kitapta Gyuri’nin Nazilerce yakalanışını ve Auschwitz, Buchenwald ve Zeits gibi esir kamplarında geçirdiği zorlu günleri okuyoruz. Gyuri kendisine anlatılana kadar toplama kamplarını bir eğlence olarak algılar, her şeyden habersizdir. Ona göre her şey saçma ve anlamsız gelir ve kitap boyunca sürekli gördükleri ve duyduklarıyla bir savaş halindedir. Kafkavari bir karakter söz konusudur. Bu durumu daha iyi anlamak için aslında Gyuri hakkında birkaç satır yazmak iyi olacak. Gyuri son derece sıradan bir Macar vatandaşıdır. Bencil, aile bağları kuvvetli olmayan, kızlara düşkün, dış dünyadaki olayları pek takip etmeyen bir ergendir. Bunların dışında asimile olmuş bir Yahudi’dir: İbadethanelerine gitmez, üstelik İbranice de konuşmaz. Mensubu olduğu dinin gelenek ve göreneklerini gözetmez. Nazilerin kendisini neden farklı gördüklerini bu yüzden bir türlü anlayamaz. Aynı şekilde Nazilerin Yahudi düşmanlığı da kafasında anlam bulamayan bir soru işaretidir onun için. Kendisinin de diğer herkes gibi etten ve kemikten yapıldığını düşünür. Kamp hayatına günden güne adapte olur, hayatta kalmak için çeşitli kurnazlıklara başvurur ve bunların çoğu da işe yarar. Kendisine verilen yiyeceği son derece idareli kullanarak gücünü korumasını bilir. Açlık, yorgunluk ve hastalıklarla sürekli bir mücadele içerisindedir. Kamplarda hayatta kalması hep tesadüfler yoluyla gerçekleşir: doğru zamanda doğru yerde doğru bilgiyle başarır bunu. Kısaca, tüm bunlara rağmen yine de Gyuri’nin kaderi üstünde bir kader(sizlik) vardır. Kurtuluşu kişisel çabalarıyla olmaz, iradesi dışında bir kader sayesinde olur. Gyuri için olaylar hep gelişigüzel gelişir. Bu kitabı benzeri diğer kitaplardan ayıran birtakım özelliklerden bahsedelim. Konu toplama kampları olunca çoğumuzun aklına “Schindler’in Listesi” filminde gösterilenler insanlık dışı uygulamalar gelebilir. Ancak burada olaylar genç bir çocuğun gözünden aktarıldığı için az önce bahsettiğim insanlık dışı olaylar bir çocuk için çok farklı algılanır. Gyuri orada gördüğü her şeyi hayatın bir parçasıymış gibi algılar. Bu şekilde algıladığı için de sürekli bir anlam arayışı içerisindedir. Evine döndüğü zaman anlattıkları herkesi şaşkına çevirirken onun için hiçbir şey ifade etmez. Kendisine kamplar hakkında yöneltilen her soruya da aynı kayıtsızlıkla cevap verir. Neticede okuyup da pişman olmayacağınız bir kitapla karşı karşıyasınız. Ancak dediğim gibi burada Gyuri’nin gördükleri ve duyduklarından çok düşündükleri ve hissettikleri ön plandadır, bu da bu kitabı benzeri diğer kitaplardan ayıran en temel fark bence.

KadersizlikImre Kertesz · Can Yayınları · 2003518 okunma

··

225 görüntüleme

Öznur Düzgün

@DuzgunOznur ·

04 Temmuz 2019 22:04

Etkileyiciydi

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.