Fahreddin er-Râzî'nin, Önsöz'ünde 'Esâsu't-takdîs' diye taktim ettiği bu ilmi eser, dört bölümden oluşuyor. Allah-u Tealâ'nın zaman ve mekândan münezzeh olduğunun ispatı, deliller içerisinde deliller sunularak oldukça kapsamlı bir izahla tertip edilmiş. 'Mutlak Mevcud'un varlığına perdeler indirmeye kalkışan, Keramiler, Hanbeliler, Müşebbiheler ve Dehriler'in savundukları görüşleri ayrı ayrı mütalaa ve tahlil eden Fahrettin Er Razi, delillerini bu yanlış istikametlerden doğan hatalara değinerek temellendirmiş ve iki uç görüş olan; sadece Allah'ın ne olmadığının söylenerek idrak edilebileceğini savunan muattılayı ve Allah'ın Zati ve Subuti sıfatlarını ayırt etmeden telakki edilebileceğine inanan Müşebbiheyi takip eden mezheplerin Ehli Sünnet itikadına uymayan yönlerini farklı cihetleriyle değerlendirmiş. İzninizle bu mezheplerin ardına düştükleri görüşleri aldığım notları buraya aktararak listelemek istiyorum. Keramiyyeler: Allah'u Teâlâ'nın hem kısımlara ayrılmadığını, hem de sonsuz açılımlara sahip olduğunu savunan, akıl ölçülerine aykırı bir mezheptir. Hanbeliler; Allah'u Tealâ 'nın zatının, diğer yaratılmışlardan ayırt edilmesine hayâlin ve idrakin erişemeyeceğini söylerler.Bu durumda onlara göre, göz ile görülemeyecek birşey yok'tur.İdrak edilemez.Yani Allahu Tealânın cismi vardır fakât yaratılmışlara benzemez. Müşebbiheler; Bu mezhepe tabii olanlar der ki ; Yaratıcı ve Alem iki mevcuttur.her ikisi birbirinin ya içindedir ya da dışında.Bu durumda Yaratıcı Alem'in içinde değil ise dışında olmalıdır.Baştan sona Allah'u Tealâ 'nın mekân ve zamandan münezzeh olma hakikâtine aykırı bir mezheptir. Dehriler; Yaratıcının ve Alemin iki ayrı mevcut olduklarını, ya birlikte ya da biri birinden önce varolmuştur görüşünü savunurlar.Zamanın belirleyiciliğine iman ederler. Eserde nakli delillerden, yâni Kur'an-ı Kerim'de ki delillerden de söz edilmekte. İhlâs Sûresi'nde zikredilen 'Ehad' ve 'Samed' kelimeleri, Allah-u Teâlâ 'nın cisim ve cevher olmadığının en geçerli delilleridir.Zira müşrikler Resûlullah Efendimiz'e gelip Allah-u Tealâ'nın vasıf ve sıfatlarını sorduklarında, Peygamber Efendimiz'e inen bu Ayet'ler, bu görüşe muhalif bütün görüşlerin batıl olduğunu ispat etmektedir. İkinci delil olarak Şûrâ Suresi 11.Ayet-i Kerime zikrediliyor; "Hiçbir şey O'nun misli değildir. " Üçüncü delil olarak; Muhammed Suresi,38. Ayet-i Kerime zikrediliyor. "Allah zengin (ve müstağni), siz ise fakirler ( ve muhtaçlar) siniz." Cismaniyet ve mekâna bağlılık, müstağni ve hiçbir şeye muhtaç olmama sıfatına aykırıdır.Zira bütün cisimler cüzlerine muhtaçtır. Dördüncü delil olarak; Bakara Sûresi, 255. Ayet-i Kerime zikrediliyor; " Allah kendisinden başka hiçbir ilah bulunmayandır.O Hayy ve Kayyum'dur." Kayyum olmak, kendi kendisiyle ayakta olan, başka şeyleri de ayakta tutan mânâsındadır. Bir cismin kendi kendini ayakta tutması ve hiçbir şeye muhtaç olmaması mümkün değildir. Beşinci delil olarak; Meryem Sûresi, 65. Ayet-i Kerime zikrediliyor; "Hiç ismi O'nunla beraber anılmaya değer bir başkasını tanıyor musun?" Ayet-i Kerime de geçen 'Semiyye ' kelimesi Allah-u Teâlâ 'nın mekândan münezzeh olduğuna en güçlü delillerdendir. Fahrettin er Razi, Kur'an-ı Kerim'den, 18 delili, müfessirlerin ortak kanaatleri ile birlikte kapsamlı bir şekilde izah ediyor.Rabbim ilm-i mukaddeslerinden razı olsun. Eserde müteşabih yâni mecazi mânâlar içeren ayetler ve hadislerin yorumları yer alıyor.Müellif öyle güzel bir tasnifte bulunmuş ki, daha sonra şu kelimenin hakiki maksadı ne idi diyerek, meâl okurken başvurabileceğiniz çok kolay anlaşılır bir kaynak düzeyinde.Örneğin; 'Nefs' kelimesinin, beden, kan, ruh, akıl, birşeyin zatı, kendisi olması gibi birçok ayette ayrı anlamlarından söz edilmiş ve bunun gibi pek çok kelime tahlili yapılmış. Bu eseri kitaplığınızın ilmi eserler bölümüne mutlaka kazandırın, çok istifade ettim ve ömrüm boyunca baş vuracağım kıymetli bir kaynak oldu benim için.Paragraf paragraf okudum, sonra dönüp aynı cümleleri defaatle okudum ve Allah'ın isimlerinin asıl deliller olduğu keşfine ulaştım.Her bir ismi ayrı bir delilmiş gibi doldurdu ruhumun hendeklerini...Çok şey öğrendim, çokça soru ve çokça ferahlık edindim. Rabbim Fahrettin El Razi'den ebeden razı olsun.Kendisinin de arzettiği gibi; Tevfik Allah'tan...

Allah'ın AşkınlığıFahreddin er-Râzî · İz Yayıncılık · 201434 okunma

··

360 görüntüleme

erhan

@munzevi_ ·

05 Ocak 2020 19:32

Hemen herkesin okumasını istediğim muazzam bir eserdir. Kaleminize sağlık.

Eylül Türk

@EylulTurk ·

05 Ocak 2020 19:35

Zaman ayırdığınız için ben teşekkür ederim, kesinlikle başucu eserlerinden biri...👍

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.