Suriye’de önemli Kürt aydınları yetişmiş ya da yaşamıştır. Bunlardan en önemlileri Osman Sebrî, Nûrî Dêrsimî, Kamiran ve Celadet Bedirxanîler, Dr.Nûrettîn Zaza, Dr.Nafiz Zaza ve Cegerxwîn; son dönemlerde de şarkılarıyla Mihemed Şêxo'dur. Şêxo şarkılarında teşbih sanatı yaparak ulusal duyguları hep diri tutmasını bilmiş ve Kürdistan’a olan özlemini şu dizelerle dile getirmiştir:
Ay lê gulê gula min î
Şêrîna li ber dilê min î
Gulê nadim malê dinê
Ez ser gulê têm kuştinê
Gulê kesk û sor û zer e
Nîşana Alê li ser e
Ê dî reng spî gewher e*
Şêrîn û peymana min î
[*diğer rengi beyazdır]
Mihemed Şêxo söylediği bu şarkılardan dolayı Suriye hükümeti tarafından uzun süre arandı, Irak Kürdistanı’na kaçtı ve ölünceye kadar da orada yaşadı.
Sayfa 44 - Elma Yayınları