"Bizi kuşatan yaşam," der Musil, düzenleyici kavramlardan yoksun. Geçmişin olguları, tek tek bilimlerin olguları, yaşamın olguları bizi düzensizce örtmekte... Bu durum da doğal olarak bugüne kadar hiç işitilmedik bir kılı kırk yarma tutkusundan yansıyor. Çağımız, bireycilik ve topluluk duygusu, aristokrasi ve sosyalizm, pasifizm ve materyalizm, kültüre hayranlık ve uygarlık düşkünlüğü, ulusçuluk ve evrensellik, din ve doğa bilimleri, sezgicilik ve akılcılık ve daha sayısız birçokları gibi karşıtlıkları, yan yana ve hiçbir dengeye oturtulmamış olarak barındırmakta... Bu, bir Babil tımarhanesinden farksız; bir pencereden bin ayrı ses, düşünce ve müzik gezgincinin üstüne yağmakta; böyle bir konumda bireyin anarşist motiflerin volta attığı bir alana dönüştüğü ve ahlakın da ruhla birlikte çöküp gittiği açıktır..." Rousseau üzerine bir notta şöyle denmektedir. "Önemli olan yaşamın büyük ve bölünmemiş gücünü korumaktır. Rousseau, bu gücü bazen sezgi, bazen duygu, bazen de deha, safiyet, doğa, güzel ruh diye adlandırır. Toplumsal ve psikolojik işbölümünün bu bütünlüğü parçalayan kültürü, ruh için çok büyük bir tehlikedir. Ve Niteliksiz Adam üzerine notlardan: "Bugün yaşamın bütünü düzensizliğin uçurumunda; tartışmalar, makaleler, incelemeler bir işe yaramıyor..." Ve romanın başkahramanı Ulrich:
"İnsanlar eskiden bugüne oranla daha rahat bir vicdanla kişi olurlardı. Eskiden insanlar saman saplarına benzerlerdi... Bugün ise sorumluluğun ağırlık noktası insanda değil, bağlamlarda yatıyor..." Ve başka bir yerde: "... insanoğlunun iç dünyasındaki kuraklık, ayrıntıda kılı kırk yarmadan, genelde ise umursamazlıktan oluşma o korkunç karışım, insanlığın bir ayrıntılar çölündeki korkunç terkedilmişliği, tedirginliği, kötülüğü, yüreğe değgin eşsiz umursamazlığı, para hırsı, soğukluğu ve zorbalığı gibi zamanımızı belirleyen özellikler..."
Korkunç terkedilmişlik, yabancılaşmış bir dünyadaki yalnızlık, hep ana motife ve temel yaşantıya dönüşür. Musil, romanının teması konusunda şu notu düşer: "Ana sorun, yalnızlık - kimi zaman kendi kendisi tarafından da yalnız bırakılma - ve bununla bağıntılı her şey. Geri kalanlar bir goblen işlercesine, arka planda ele alınmalı..."
Ernst Fischer
Sayfa 34Kitabı yarım bıraktı
·
2 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.