EŞREF BEYE HAVA VAZİFESİ
Libya’daki Osmanlı kuvvetleri, tarihte kayıt altına alınan ilk hava saldırılarına ve daha da etkilisi, hava gözetimine ve hava yoluyla propaganda materyallerinin bırakılmasına maruz kalmıştı. Osmanlı yüksek komutanlığı bu yeni teknolojiyi kullanıma sokmaya istekliydi. Hatta henüz Libya harekâtı bitmeden evvel, bocalayarak da olsa, buna yönelik bazı adımlar atılmıştı. Osmanlıların hava kapasiteleri Balkan Savaşları sırasında çarpıcı bir şekilde arttı. Tecrübesizlik, idare hataları ve düşmanların hızlı ilerleyişi gibi sebeplerle başlangıçta engeller yaşansa da çekirdek
bir Osmanlı havacı topluluğu savaşın sonlarına doğru kayda değer bir gelişim gösterdi. Başarılı keşif uçuşlarıyla İkinci Balkan Savaşı sırasında stratejik avantaj sağlandı. 1914 senesi başlarında, artık daha büyük bir savaş ihtimali ufukta görünürken, Osmanlıların havadaki imkânlarının sergilenmesi, toplumun moralinin yükselmesini de sağlayacaktı. Harbiye Nezareti; Eşref ’in ve Balkan Savaşları sırasında kayda değer bir uçuş tecrübesi kazanmış olan Fethi Bey’in Mısır’a küçük bir uçak uçurmalarını teklif etti; bölgede coşkulu bir şekilde karşılanacakları ve böylelikle artık İngiliz işgali altında olan bu eski imparatorluk parçasındaki Osmanlı yanlısı hisleri yükseltecekleri umulmuştu. O günlerde uzun mesafeli uçuşlar imkânsız olduğundan uçak Kahire’ye gitmek üzere Anadolu ve
Suriye’den geçerken sayısız durakta mola verecekti. Her durak Eskişehir, Konya, Adana, Halep, Beyrut, Şam ve Kudüs gibi önemli şehirlerdeki halka bu yeni teknolojiyi sergileme imkânı sunuyordu. Karısına göre Eşref ’in seçilmesinin nedeni Balkan Savaşları sırasında hava keşfinde edindiği özel tecrübe ve Levant coğrafyasına ilişkin bilgisiydi. Eşref bu görevi kabul etti ve bir kez daha karısına tek bir kelime bile açıklama yapmadan hazırlanmaya başladı. Bunun için, Balkan Savaşları’nın sonuna doğru uçuş görevi yapmış birkaç Osmanlı pilotundan biri olan Selim Bey’in “Edremit” isimli uçağıyla geldiği İzmir’e gitti. Bu türdeki uçaklardan birkaçı Osmanlı ordusunda hizmet görecek, bazıları da daha sonra Gelibolu’yu ANZAK taarruzuna karşı müdafaa ederken başarı elde edecekti. Eşref ve Selim, ilk kez 1909 senesinde Manş Denizi’ni geçen tek kanatlı Fransız uçağının geliştirilmiş bir türü olan bu küçük ve daha ziyade dayanıksız Blériot XI’le deneme uçuşları yaptılar. Bu basit uçaklar, kanatları için gerilmiş kaput bezi kullanılan, tahta bir gövdeye monte edilmiş bir traktör motorundan fazlası değillerdi. Eşref’in karısı ve aile üyeleri aşağıda gergin bir heyecanla izlemekteydi. Uçaklar Osmanlı İmparatorluğu’na henüz
gelmişti ve doğal olarak hemen herkes için hem kaygı hem de coşku kaynağıydı. Birinci Dünya Savaşı’nın eşiğinde imparatorluğun emrinde sadece bir avuç uçak vardı ki, bunların çoğu da gelecekte İstanbul’daki havalimanına ev sahipliği yapacak olan Yeşilköy’deki askerî havacılık okulunda kullanılıyordu. Dolayısıyla bu az sayıdaki uçaklardan birinin Osmanlı toplumunun karşısına çıkarılması bir yenilikti. Fakat Eşref her zamanki gibi tüm bu eğitim uçuşlarının gerçek nedenini Pervin’den gizledi. Amacın İngilizlerin elindeki Mısır’a bir keşif görevi gerçekleştirmek
olduğundan Pervin’in haberi yoktu. Pervin’in söylediği gibi, “Haberimiz olsa da elden ne gelir. Talimatı benden değil, evvela vatanî hissinden ve meclubiyetinden ve hükûmeti namına devlet makametten aldığı emirlere gönüllü, evet fi sebil illah gönüllü olarak hazır bulunmada.” Eşref ve Pervin arasındaki ilişki böyleydi; devlet ve daha ziyade Enver tarafından temsil edilen askerî komuta, neredeyse evliliklerinin üçüncü tarafını oluşturmuş gibi görünüyordu. Enver çağırdığı vakit Pervin muhtemelen kaybedecekti. Fakat arada bir de sevinen taraf Pervin oluyordu. Eğitim uçuşları başladıktan kısa bir süre sonra Eşref ’e, Mısır’daki keşif uçuşu görevinde kendisinin es geçildiği bilgisi ulaştı. Bunun nedeni yeni evli olmasıydı. Eşref bir gün Enver Paşa’nın yaveri olan arkadaşı İzmitli Mümtaz’dan bir mektup aldı.
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.