Efendim Türkiye Cumhuriyeti milliyetçilik üzerine kurulmuş bir devlettir. Buna rağmen Neumark din ve milliyet ayrılığından rahatsız olmamışsa, bu Osmanlı kültürünün hangi hümanist boyutlarda olduğunu gösterir.
Bu değerlendirmeleri ilkel bulan Kartal, "Bizi o human kültür nereye götürdü; milleti aç sefil bıraktı." düşüncesiyle kafa sallarken İzzeddin Şadan, Abdüsselâm Hikmet‘i doğruluyordu.
Dış politikasında da aynı hümanist anlayış hakimdi. Kırk parçaya bölünmüş, birbirine girmiş, kimisi İspanyollarla işbirliği yapıp kardeşini öldüren Endülüslülere az mı yardım etti. Sumatra adalarındaki küçücük İslam devleti Açe’ye Hollanda donanması musallat olmuştu. Açe yardım isteyince, Osmanli gözünü kırpmadan gönderdi.
Onlarla din birliği vardı. Ya İngiltere’nin ablukaya aldığı, vebadan da kasıp kavrulan İrlanda’ya yardımına ne diyeceğiz? İrlandalılarla ne menşe, ne de din birliği sözkonusu idi. Oraya gönderilen yardımı insan sevgisi, insana duyulan sorumluluktan başka nasıl açıklayacağız? Osmanlı’nın büyüklüğünü sözüm ona ilim insanları inkâr etseler bile, milletler anlıyor ve hatırlıyor. Bizde "Devlet zamanı" diye bir deyim vardır. Biz Araplar güya Osmanlı’dan kurtulduk.
Genellikle kralllklar kurduk; o krallıkların bazılarında darbeler yapıldı; cumhuriyetler ilân edildi. Krallıkları, ve cumhuriyetleri halk benimsememiş olmalı ki, Osmanlı’dan söz ederken "Devlet zamanı" tabirini kullanmaktadır. Biz Müslümanız, bir ortak paydamız var diyelim; Sırplar da Osmanlı için aynı tabiri kullanıyorlar. Sırpların dini de, milliyeti de ayrı. Bu Osmanlı’nın insanî yönünün ne derecede kuşatıcı olduğunu gün ışığına çıkarmaktadır. Bir başka din ve millet mensuplarının kurduğu devletin, hakimiyeti altına aldığı bir başka millet tarafından böyle anılanı var mı?'
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.