Romanın kurgusu, sürekli beklenmedik bir şekilde şaşırtarak ilerliyor. Yazım dili ise gerçek bir edebiyat romanı okuduğumuzu hiasettiriyor. Tanpınar, romanı 4 bölüme ayırmış. Ilk bölüm, "Büyük Ümitler" romanda adı geçen kişileri tanıttığı için biraz sıkıcı. 2. bölüm, "Küçük Hakikatler" akıyor, 3. bölüm, "Sabaha Doğru" kitabın en uzun bölümü ama su gibi akıyor. Son bölüm, "Her Mevsimin Bir Sonu Vardır" kitabın en kısa ve en hazin bölümü. Kitapta zaman zaman sözlük kullanımı gerektiren eski Türkçe'ye ait kelimeler olsa da çok yormuyor. Konusu; hayatta tek kabiliyeti saat tamiri olan Hayri irdal'ın dürüst kişiliği ve saf kalpliliği ile topluma yabancı biriyken nasıl değiştiğinin, menfaatlerini önemseyen, ana ayak uyduran herhangi bir bireye dönüşmesinin hikayesi. Bir nevi filozof olan saat ustası Nuri Usta'nın yanında saat tamirini ve saatlere kişilik özellikleri eklemeyi öğreniyor. Abdüsselam Beyin himayesine giriyor. Abdüsselam Beyin konağında yetişen Emine ile evleniyor. Abdüsselam Bey Hayri'nin yeni doğan kızına yanlışlıkla kendi annesinin adını veriyor. Bunadığında anne diye hitap etmeye başlar. Bütün mirasını da Zehra'ya bırakır. Ancak kendisi borç içindedir. Abdüsselam Beyin sağlığında gösterdiği yoğun ilgiden sıkılan mirasçıları ölümünden sonra mirastan haklarını aramaya kalkarlar. Seyit Lütfullah'dan ögrendiği Şerbetçibaşı elmasından bahsetmesi üzerine zaten mirasçılarla mahkemelik olan Hayri, akıl hastanesine düşer ve burada Psikanaliz uzmanı Dr. Ramiz'le tanışır. Uzun süre psikanalize tabi tutulduktan sonra doktor ile arkadaş olur. İlk eşi ve çok sevdiği Emine'yi yakalandığı bir hastalık yüzünden kaybeder. Hastaneden çıkınca bir spiritizma cemiyetinde az kazançlı bir iş bulur. Ikinci kez Pakize adında bir kadınla evlenir ve ilk eşinden olan iki çocuğu ile birlikte yaşarlar. Pakize izlediği filmlerden aşırı derecede etkilenen biraz deli bir kadın. Daha sonra bu eve baldızları da yerleşince Hayri ve çocukları için zor günler başlıyor. Patronu Cemal Bey'in acımasız davranışları yüzünden işten ayrılıyor. Bu arada evli ve iki çocuk sahibi olmasına rağmen Cemal Bey'in eşi Selma Hanıma aşık oluyor. Doktor sayesinde zengin ve tanınmış önemli bir adam olan Halit Ayrancı ile tanışıyor. Halit Ayrancı, Hayri'nin şehirdeki saatlerin hiçbirinin birbirini tutmadığını söylemesi üzerine aklına gelen fikirle SAE projesini hayata geçiriyor. Hayri bu saçmasapan fikir ve işleyişe dayanan enstitüyü bir türlü benimseyemese de buranın müdürü oluyor. Hayri yaptığı işte bir mantık bulamaz ve bütün muhalif eleştirilerini patronuna açık yüreklilikle söyler. Ancak hayri dışındaki belediye başkanı dahil herkes bu kurumdan sağladığı faydalar neticesinde SAE'yi yerlere göklere sığdıramaz. Halit Ayrancı zekası ile öyle bir sistem kurar ve kurduğu her kurum ve derneğin başına o kadar uygun kişileri bulur ki aslında hiçbir iş yapmayan bu kurum uluslarası bir değer bile kazanır. Selma, artık işine ayak uydurmaya başlayan Hayri'nin metresi oluyor. Hayri'nin ailesine ait olan emektar Mübarek ismi verilmiş saate o kadar kişilik kazandırılıyor ki karısı bu saat dileklerini yerine getirsin diye ona kurban bile kesiyor. Kitap bize oyunu doğru oynadığın takdirde toplumu nasıl aldatabileceğini ustalıkla kullanılmış bir hiciv yöntemi ile sergiliyor. Bilim dışı inançlara sahip bir ailenin modernleşme çabaları zaman zaman güldürüyor. Kitapta dikkat çeken başka bir şey ise "ayakkaplar" kelimesinin yanlış yazımı.

Saatleri Ayarlama EnstitüsüAhmet Hamdi Tanpınar · Dergah Yayınları · 202341,6bin okunma

·

5 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ruhan İlhan