her ne kadar friedrich nietzsche'nin goethe hakkındaki tutumu karmaşık olsa da goethe hakkında yaptığı ''mezarlık şairi'' benzetmesi faust da dahil olmak üzere tüm goethe eserlerini iki kelimeyle özetlemiştir. hoş, 50 yıla dayanan bir yazım sonrası oluşturulmuş ve büyük bir edebi değer olan faust'a iki kelimelik özet yeterli midir? sanırım bunu nietzsche yapınca yeterli geliyor bana. ancak faust'u biraz daha açarak ama rutinin dışında eleştiri getirerek nacizane değerlendirmek gerek. goethe'nin bu eserini değerli kılan aslında ne 50 yıldır yazılmış olması, ne alman edebiyatı ürünü olması, ne dini bir içeriğe sahip olması ne de ortaçağ avrupasının 'geri kalmış' döneminde ortaya çıkmış nitelikli eser olması onu bugünlere taşımıştır. faust'u faust yapan onun yeni bir solukla mütedeyyin yaşamı yorumlamış olmasıydı. nasıl mı? en kısa tanımıyla faust, şeytanla ideaya giren bir adamın öyküsünü işliyor. dini bir mitolojik figür olan şeytanın insanı kandırması sürecini işlerken insanın; akıl, bilim ve vicdanla hareket etmesini sağlaması kitabın efsaneler arasına girmesini sağlayan temel içeriktir. öyle sanıyorum ki nietzsche'nin goethe hakkında gitgelli fikirlerinin temelini de goethe'nin bu karmaşık dünyası oluşturuyor. yani nietzsche'nin goethe hakkındaki görüşü aslında goethe'nin ta kendisiydi. faustta felsefi olarak, zaman, yaşam, haz ve erdemin irdelediğini göz önüne aldığımızda bu olguların dini bir objeyle kıyas halinde tutulması oldukça sığ bırakmış felsefi yönünü. dolayısıyla bir felsefi tutumdan ziyade masal okur gibi okuyoruz faust'u. ki bahsettiğimiz dönem ortaçağdan aydınlanma çağına geçiş dönemi olduğundan burada ana karakterin bir profesör olup, şeytana karşı aklı önplanda tutması tam olarak yansıtmış dönemin rengini. artık dini otorite sorgulanmaya başlanmış ve insan aklı herşeyin üstünde tutulmaya başlanmıştı. keza romanın sonunda şeytanın faust'u götürdüğü yerde faust'un kuşkucu refleksleri septisizmin insanlık tarihinin ne denli önemli bir tutumu olduğunu görmemiz açısında oldukça iyi. ama sadece o kısmı. çünkü bildiğiniz masal okuyoruz... nietzsche'nin neden mezarlık şairi diye nitelediğini ve üstinsanı şeytan gibi bir mitolojik varlıkla kıyaslayarak anlatmış olmasını, bu yüzden hatalar barındırıyor olmasını daha iyi anlıyoruz. faust karakteri, aklı savunduğu için üstinsan için bir adım ancak faust kitabı değil. goethe gerçekten garip bir yazar. bu belki de yaşadığı dönemden kaynaklı ancak çok başarılı.

FaustJohann Wolfgang Von Goethe · Oda Yayınları · 201213,6bin okunma

·

254 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.