tarihin akışı seyahatnameler
Seyahatnameler edebiyatın bir türü ve dönemin bulgularına atıf eden bazen sade bazen de süslü nesir türleridir. Diğer edebi türler gibi seyahatnamelerin de kendisine has bir dili ve anlatımı söz konusudur. Bu türün temel unsuru yazarın gezip gördüğü coğrafyadaki olay, bilgi ve anlayış farklılıklarından ve kültürel ögelerinden bahsetmesi ve okurlara aktarmasıdır. Edebi açıdan da anı(hatıra) türünün bir alt türü olarak değerlendirilebilir. Bilimsel açıdan incelenen ve dönemlerine ışık tutan bu edebi ve sosya-kültürel yazılar yazılan halklar hakkında çok fazla bilgiyi aktarmaktadır. Fakat üniversitelerde sosyal bilimler kapsamında kaynak olarak kullanılmasında bazı sorunları ortaya çıkarabilmektedir. Fakat seyahatnameler tarih bilimi açısından kullanılan belli başlı eserler olarak kabul edilmektedir. Genellikle seyahatnameler sosyal ve kültür tarihçileri için bulunmaz ve o döneme ışık tutan ve dikkatini çektiği kadar şehir tarihi üzerine çalışan bilim insanlarının kaynak olarak kullandıkları metinlerdir. Bu metinleri kuşkusuz bir arada bulmak ve tanıtım yazılarını bulmak güç unsurlardır. Ama Ocak ayında bu metinlerin yirmi beşinin tanıtımı kitaplaştırarak bu alandaki eksikliğin bir nebze azaltıldığı eser Zafer SARAÇ beyefendinin kaleminden “ SEYAHAT DİYEN KİTAPLAR” adıyla çıktı. Kitabın alanda birden fazla eser hakkında tanıtım ve inceleme üzerine kurulu olması bu konuda araştırma yapacak kişilere bir kolaylık sağlayacaktır.
Eserler incelemelerin dizini Türk tarihi ve kültürü için en eski tarihli yazılandan günümüz seyahatname türünün tanıtımına göre dizayn edilmiş. Tarihin en eski çağlarından Türkün ahlakı, kültürel sahadaki tutumları yazarlar tarafından tek tek irdelenip eserlerin içerikleri okurun önüne çıkmaktadır. Seyahatname okuma kültürünün önemini bir nevi okuyucularına sevdirme gayreti ile aktarıyor yazar. Yirmi beş farklı kişinin kaleme aldığı ve değerli bilim insanlarının çevirilerinin önemini tanıtırken en önemli eksikliğimiz olan sahaya yeni bir şahlanış ışıltısı getiriyor. Zafer Saraç beyefendi eserini hazırlarken konuya hakimiyetini Xuan Zang Seyahatnamesi eseri üzerine tanıtım ve inceleme yazısında belli ediyor. Gürhan Kırilen hocanın çeviri eserine hakimiyeti ve özverili çalışması “Seyahat Diyen Kitaplar” adlı eserde Zafer Saraç'ın dikkat çektiği konulara tek tek açıklama getiriyor. Türkistan, Hindistan ve Çin bölgesindeki Budist bir rahip olan seyyahın gezi notları ciddi bir çalışma olması ve Türk tarihinden bahseden seyahatname olması hasebiyle Sunuş ve Ön sözden sonra karşımıza çıkıyor. Seyahatnameler içine girince eserlerin inceleme aşamalarına, eserin nasıl bir yol izlendiği, akademik boyutlarına vakıf olup olmadığının tespiti gibi konuların önemine dem vuruluyor. Bu seyahatnamelerin çevirmenlerin her iki dile olan hakimiyetleri, çevirinin sade anlaşılır, akademik bir çalışma olmasına atıf yapılıyor.
Seyahatnamelerin yazılış amaçlarından söz ederken seyyahların tek amaçlarının gezdikleri yerleri kaleme aldıklarını söylenin güç olduğunu bazı amaçlar edindiğini kabul etmek gerekir. Rıcoldus de Monte Crucıs Seyahatnamenin yazılış ve seyyahın Orta Asyaya geliş amacının Hristiyan misyonerlik faaliyetleri taşıdığını şu şekilde aktarıyor yazar sayfalrında “Ricoldus’un hayatı mercek altına alınacak olursa, onun Kilise’ye dinine ve tarikatına karşı üst düzey bir adanmışlıkla hareket ettiği görülmektedir”. Diyerek dönemin Katolik kilisesinin misyonerlik faliyetlerine verdiği önemi seyyah kılığına girmiş bir misyoner din adamına yükleyerek dönemin dinsiz olarak aktarılan Moğalları dinlerine çekme çabalarını okurlarına sunmuştur. Diğer seyahatname yazarlarının bazılarrının amaçları yaptıkları ticaretleri artırmak bazıları da askeri casusluk çalışmalarını seyyah ve tüccar kılığında istihbarat toplama çalışmaları olduğunu okurlarına aktarıyor. Zafer Saraç’ın “Seyahat Diyen Kitaplar” adlı eserinde kaleme alıp tanıttığı tarih sahasında bilinen İbn Fadlan, Marco Polo, Evliya Çelebi, Puşkin gibi seyahatname örnekleri vardır. Ama buna nazaran okurların bilmediği ama tarihi ve kültürel ögeler barındıran önemli seyahatname türünde yazılan ve çeviri eserlerin tanıtım ve inceleme yazıları da bulunmaktadır. Seyahatname seçimlerinde karşımıza çıkan en önemli unsurlar sırayla Türk tarihiyle ilgili olanlar, Türk yaşam ve kültür sahasında kaleme alınanlar kronolojik bir sıra ile tanıtım yazıları okuru genel kültür ve tarih bilimi açısından biz okurlarına bilgiler aktarıyor. Seyahatname türünde okuma yapmak isteyen okurların yoluna ışık tutup akademik sahaya önemli bir eser veren Zafer Saraç beyefendiye şükranlarımızı sunuyorum.
166 sayfa, 25 seyahatname türünde tanıtım yazısı olan bu kitap; yüksek lisans tezi olması amacıyla akademik sahanın önemli bir eseri olma çalışması hasebiyle gelecek zamanlarda seyahatname çalışmalarına önemli bir soluk getireceği kuşkusuzdur. Kitabı okurlarına sunan @zafersaraç Bey’e ayrıca bize ulaştıran değerli büyüğümüz @oğuzhansaygılı teşekkürü bir borç bilirim.
Kitap Şuuru
··
36 görüntüleme
Kardeşim tebrik ederim. Kura numaranız 20. Bol şanslar
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.