Metalarda Cisimleşmiş Emeğin İki Yönlü Niteliği
Başlangıçta, meta bize iki yüzü, kullanım değeri ve değişim değeri olan bir şey gibi görünmüştü. Daha sonra görüldü ki, emek de, değer olarak ifade edildiği ölçüde, kullanım değerlerinin yaratıcısı olarak taşıdığı özelliklere sahip olmaktan uzaklaşır. Metaların içerdiği emeğin bu iki yönlü doğasını eleştirel olarak ilk ortaya koyan bendim. Ekonomi politiği anlamanın çıkış noktasını oluşturduğundan, bu noktayı biraz daha aydınlığa kavuşturmak gerekiyor.
İki meta alalım; bunlar, 1 ceket ve 10 yarda keten bezi olsun. İlki diğerinin iki katı değerde olsun; yani, 10 yarda keten bezi = W ise, ceket = 2W.
Ceket belli bir ihtiyacı karşılayan bir kullanım değeridir. Onu elde etmek için, belli türden bir üretici faaliyet gereklidir. Bu faaliyeti belirleyen, amacı, işleyiş tarzı, nesnesi, araçları ve sonucudur. Yararlılığı bu şekilde ürünün kullanım değeriyle temsil edilen ya da ürünün bir kullanım değeri olmasıyla görünen emeğe, kısaca, yararlı emek diyoruz. Bu açıdan bakılınca emek, her zaman, yararlı etkisi ile ele alınır.
Ceket ve keten bezi nasıl nitelikçe birbirinden farklı kullanım değerleri ise, bunları var eden emekler de nitelikçe birbirinden farklıdır: terzilik ve dokumacılık. Bu şeyler nitelikçe farklı kullanım değerleri ve dolayısıyla nitelikçe farklı yararlı emeklerin ürünleri olmasaydı, birbirlerinin karşısına metalar olarak çıkamazlardı. Ceket, ceketle mübadele edilemez, bir kullanım değeri kendisinin aynı olan bir başka kullanım değeriyle mübadele edilemez.
Farklı türden kullanım değerlerinin ya da meta cisimlerinin bütünlüğü, cinsleri, türleri, aileleri, alt türleri, çeşitleri açısından aynı ölçüde farklı olan yararlı emeklerin bütünlüğünü, yani toplumsal bir iş bölümünü yansıtır. İş bölümü, meta üretiminin var olma koşuludur; buna karşılık, bunun tersi doğru değildir; yani, meta üretimi, toplumsal iş bölümünün var olma koşulu değildir. Eski Hint topluluklarında, iş, toplumsal olarak bölünmüştü; ama, ürünler meta haline gelmezdi. Ya da, daha yakınımızdan bir örnek almak gerekirse, her fabrikada iş, bir sisteme göre bölünmüştür; ama, bu bölünme, işçilerin bireysel ürünlerini mübadele konusu yapmaları sonucu olmamıştır. Yalnızca, kendi hesabına çalışan ve birbirlerinden bağımsız olan kişisel emeklerin ürünleri, birbirlerinin karşısına metalar olarak çıkar.
Dolayısıyla şunları görmüş olduk: her metanın kullanım değerinde, belli bir amaçlı üretici faaliyet ya da yararlı emek saklıdır. Nitelikçe farklı yararlı emekler barındırmayan kullanım değerleri, birbirlerinin karşısına metalar olarak çıkamaz. Ürünleri genel olarak meta biçimini alan bir toplumda, yani meta üreticilerinden oluşan bir toplumda, kendi başlarına hareket eden üreticilerin özel iktisadi faaliyetleri olarak birbirlerinden bağımsız şekilde kullanılan yararlı emeklerin bu nitel farklılığı, çok dallı bir sistem, bir toplumsal iş bölümü oluşturacak biçimde gelişir.
Sayfa 107 - Yordam YayınlarıKitabı okudu
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.