İsmail Gaspıralı'nın Türkçülüğü tartışılmaz , milleti için yaptıklarının hesabı kitabı olamaz.. Günümüz modern Türkiye'nin fikir babalarından bu konuda birçok beynin oluşmasında yayımladığı yayınların etkisini az biraz araştırma yaparsanız net bir şekilde görürsünüz. Bu kitap fikirlerini anlatan derleme bir kitap. Kitapta fikirleri içinde ilginç olanları var örneğin her şeye rağmen Ruslarla dost olabileceğimizi savunuyor. Bunca senenin moskofu gelip emellerinden vazgeçerek bizlere dost olması iki milletin de faydasınadır diyor. Tabi dönemin şartları (Çarlık düzen) zamanında belki bunlar hayal edilebilirdi ancak Rusların bitmez tükenmez sıcak deniz ve boğaz hayali ve yılanın hikayede dediği gibi sende evlat bende kuyruk acısı olduğu müddetçe bu dostluk sadece siyasiler boyutunda olabilir.
Türk Eğitiminin kurucularından, Tercüman gazetesinin ilk sahibi ve Büyük düşünür.