Saadettin Ökten’den okuduğum ikinci kitap bu. Yazarın sohbet havasındaki üslubunu seviyorum. Profesör olup da yazar olanların bu tarzdan bilimsel jargonlardan uzaklaşıp eser vereni az. Yazar farklı üniversitelerde, Bilim Tarihi, Yapı Teknolojisi Tarihi, Kent Kültürü ve Kent Estetiği dersleri vermiş. Yazarı birkaç yıl öncesinde bir konferansta dinlemiş, derin estetik zevkinden oldukça etkilenmiştim. Bu kitapta şehrin kendisini anlatıyor. Çok yerde medeniyet tasavvurundan bahsediyor. “Şehri insan inşa eder. Eder de şehir de insanı inşa eder.” diyor. Şehrin inşasında batı ile doğu’nun yapılarını kıyaslıyor. Varlık ve mahlûk ayrımı yapıyor. Varlık, seküler bir anlamı; mahlûk ise yaratılmış bir şeyi ifade ediyor. Mahlûk dediğimizde soru hemen kendiliğinden geliyor. Peki, bunun yaratıcısı kim? “Medeniyet tasavvuru bireysel ve toplumsal ihtiyaca cevap veren değerler sistemidir.” diyor. “Değer dediğimiz şey ise hayatımıza anlam katan, onu yaşanır kılan, dış dünyada karşılığı olmayan, iç dünyamızda bizim için çok kıymetli olan kavramlardır.” Günümüz teknolojisi aslında Allah’ın vazettiği kanunların dışında bir şey yapmıyor. Onun yarattığı kanunları ve malzemeleri kullanmadan nasıl yapsın? İnsan yeni bir malzeme üretemiyor. İşte bir fıkra kitaptan: Bir takım bilim adamları diyor ki: “Biz de Tanrı’yız. Biz de yaratırız.” Allah da onlara diyor ki: “Haydi, yaratın bakalım.” Sonra bilim adamları bir avuç toprak alınca, Allah diyor ki: “Yoo, kendi malzemenizle yaratacaksınız. Benim malzemeyi kullanmak yok.” Modernitede toplumsal ahlak vardır. Kamu ahlakı, birey ahlakı. Ama bir de özel alan tarifi vardır. Sizi yaratan Allah’ın her an sizi gördüğünü ve meleklerine bütün işlediklerinizi kaydettirdiğine inanıyorsanız özel hayat diye bir şey söz konusu olamaz. “Hatta dervişlikte fiilden öte kalbin hayatına dahi karışırlar. ‘Şu altın ne güzel, şuradan alıversem görmezler ama haram almayayım.’ gibi sözler söylerseniz kalbinizin kirlendiğini biliniz…” “Her hareketin bir karşılığı vardır.” “Davranışlarınız değerlerinize uyuyorsa, orada ahlakî bir uyum ortaya çıkar.” “Zaman biçimleri değiştirmektedir ama bizi yaşatan öz var olmaya devam eder." “Medeniyet dili, gelenekle arasındaki ilişkiyi koruyarak yeni biçimler üretiyor.” “Gelenek, özden biçim üretmektir.” “İslam uygarlığı halen günümüzde değerler sistemi olarak var. Sadece Müslümanlara değil bütün insanlığa ümit veriyor. Çünkü modernitenin materyalist baskısı altında bunalan insan şefkat ve merhametle örülü bir hayata bir nebzecik de olsa hasret çekiyor.” Modernitenin ‘kul hakkı’ kavramını kabul ettiğinde çatışmaların önemli ölçüde azalacağını belirtiyor. “Her şehirde belli bir medeniyet tasavvuru ortaya çıkar, baskın olur. Diğerine yer bırakmaz. Çünkü bir toplumda melez medeniyet tasavvuru olmaz. Melez medeniyet tasavvuru kimlik krizine yol açar, dolayısıyla o toplum bir şey üretemez.” Yazar burada bizi tarif etmemiş mi? İstanbul’un haline bir baktığımızda hangi medeniyet daha baskın? Üretmişiz de, hangi medeniyete göre üretmişiz? “Olduğun gibi görün, rahat olursun. Çünkü çelişkili kişilik sonunda bir yerden patlar.” “Kapitalizm ‘Bu benim, o da benim olsun’ diyor. Ötekine bakıyor: ‘Bu da benim olsun.’ diyor. ‘O ne yapsın?’ ‘Bana ne, ne yaparsa yapsın.’” “Eğer sizin tercihiniz şehri inşa etmek ve şehirde inşa edilmek ise siz şehirli olursunuz. Buradaki ‘inşa’ kilit sözcüktür. Eylemlerinizle şehre katkı yaptığınızda bu bir inşa olur. Mesela tiyatroya gittiniz, sonra oyunu dostlarınızla paylaştınız, hatta oyuna dair olumlu ya da olumsuz bir yazı yazdınız. Bu bir katkıdır. Şehri ‘inşa’ ederken aslında siz de ‘inşa’ edilirsiniz. Zenginlik kazanırsınız. Dolayısıyla kendi kimliğini inşa eden, kendi kimliğini geliştiren ve şehre katkıda bulunan insana ‘şehirli’ diyoruz.” Kitaptan son bir alıntı: Apartman özellikle ‘komşuluk bitsin!’ diye yapılmış bir mekân. Apartmanı Müslüman bir toplum üretmedi. Apartman; birey güçsüz, savunmasız, dayanışmasız, dayanaksız kalsın diye üretilen ve kapitalizme dönük bir yapılanmanın sonucudur.”

İçimde Avm Var!Sadettin Ökten · Tuti Kitap · 2015405 okunma

··

914 görüntüleme

huzursokagi

@gonul_dagi_beni_boyle_sev ·

01 Eylül 2022 00:09

👍🏻

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Sait Köşk