Arap Milliyetçiliği
Kitap, 'Avrupa'da Ulus Teşekkülünün ve Ulusçuluğun Kökleri' adlı bölümle başlıyor. Avrupa'da ulusçuluk anlayışını ve bunun tarihi kökleri üzerinde duruluyor. Arap milliyetçiliği konuşulmadan önce siyaset, tarih, felsefe, sosyolojik olarak bir durum analizi yapılıyor. Arap milliyetçiliğin esas geliştiği yer olan Suriye inceleniyor. Başında da en önemli unsur olan Sati el Husri'nin etkisi üzerinde duruluyor. Sati el Husri'nin Avrupa'da yaşadığı süre boyunca yaptığı araştırmalar sonucu elde ettiği bilgiler neticesinde 'dil ve kültür' birlikteliğin diğer unsurların önünde 'ulus' olma yolunda öncü olduğunu savunur. Kitabın Sati el Husri'nin düşünce yapısını anlattığı kısım salt kişi anlatımından ibaret değil. Sosyoloji, felsefe tartışmaları üzerinden Arap milliyetçiliği oluşumu üzerine tezler ortaya sunuyor. Sati el Husri'nin Arap milliyetçiliği fikriyatı ne kadar etkili oldu? Dünden bugüne nasıl anlaşıldı? Ya da sadece bir düşünce olarak mı kaldı? Baas hareketi ile Husri'nin düşünceleri örtüşür mü? Çeşitli soruların ortada olduğu yerde bir fikir adamı olarak Husri'nin düşüncelerini de bizlere aktarmış. Bessam Tibi, Husri'nin düşüncelerini de kıyaslayıp sorguluyor. Olumlu ve olumsuz baktığı konuları da belirtiyor. Sati el Husri hakkında 
Bir Arap Milliyetçisi Yaratmak adlı kitaptan da bilgi alınabilir.
Tabi, kitabın yazarı Bessam Tibi gibi olayları bir bütün olarak anlamamız ve yorumlamamız zor. Ama yine de epey bilgi sahibi oldum. Anlattığı olayların arka planında yaşananları da yazar araştırdığı için biliyor. Bu ve buna benzer kitapları okuduğumuzda Alman, Fransız, İngiliz ya da Amerikalıların bizleri bizden daha iyi nasıl tanıdığını da görüyoruz Hamaset nutukları atmak yerine bilimsel olarak çeşitli araştırmalar yaparak bunları kitaplaştırmışlar. Sonra gelen kişilerde (halef-selef) bunlardan yararlanmış ve bunların üzerine bir tuğla ekleyerek daha sonra gelecek kişilere de kılavuzluk yapmışlar. Bu kitaba da baktığımızda basılmamış yüksek lisans (doktora) tezlerinden, 1900'lerin başlarında yayımlanan kitap, dergi ve gazete arşivine kadar çeşitli kaynaklar mevcut. Pan-İslamcılık ve Pan-Arapçılığın iki ayrı koldan yürümesi, bu doğrultuda yapılan çalışmalar, etkilendikleri yerlere de kısaca değiniliyor.
Ali Abdurrazık'ın Türkçeye 'İslam'da İktidarın Temelleri' adıyla tercüme edilen kitabı hakkında da bilgi veriyor (Bu kitapta çok çok önemli……). Abdurrazık'ın düşünceleri ile Husri'nin düşüncelerini kıyaslar.
Kitabın dipnotları bile başlı başına bir özel durum. Ayrıca 'bibliyografya' kısmında da yararlanılan/yararlanılacak kaynakların da ayrıntılı dökümü de verilmiş. Bu sayede araştırma yapacak kişilere kılavuzluk sağlıyor. Konunun çok derin ve girift yapısı içinde ileri düzey okuma yapacak kişiler için faydalı bilgiler de sunuyor. Kaynakçanın çoğunun Türkçe tercümesi bulunmuyor.
Bu kitap Arap milliyetçiliğinin dünü, bugünü, geçirdiği evreler; dil ve kültür birlikteliği mi yoksa din ve kültür birlikteliği mi, Hristiyan Arap ile Müslüman Arap'ın Arap milliyetçiliğine bakışı, hepsi Arap olduğuna ve Arapça konuştuklarına göre Arap birliği, dil birliğinden dolayı mı yoksa din birliğinden dolayı mı bir birlik olması gerekir, Arap milliyetçiliği ulus temelli yapıyı nasıl kapsar gibi çok sayıda sorunun sorulabileceği ve bu konuda çalışan kişilere yönelik önemli bilgiler içerdiğine inandığım kitap, tabi ki, herkese hitap etmiyor. Zaten her kitabın herkese hitap etmesi de beklenemez. Tavsiye ederim.
Eserin özgün adı, 'Arab Nationalism' dir. Türkçeye Taşkın Temiz tarafından 'Arap Milliyetçiliği' adıyla çevrilen kitap, Mayıs 1998 tarihinde Yöneliş yayınları tarafından yayımlanmıştır. Baskısı yok sadece sahaflarda bulunabilir.
Bessam Tibi kim? 1944 yılında Suriye, Şam'da doğup ilk ve orta öğrenimini Suriye'de tamamladıktan sonra, Almanya'ya giderek 'Franfurt Üniversitesi'nde' üniversite tahsili tamamlayıp, 1973 yılında siyaset bilimi profesörü olur. Bu kitabın nüvesini de Almanca kaynaklar oluşturmaktadır.
Bu kitabı 15 - 30 Ağustos 2019 tarihleri arasında okuyup inceleme yazısı ise 26 Şubat 2020 tarihinde 1000Kitap sitesine eklenmiştir.
·
9 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.