Son dönemde okuduğum en akıcı biyografi. Sanriim 150 civarında not aldım. Almanların esinlenmesine tutunda, hemen her kağanın zehirlemesine kadar bir-çok ilginç not buldum. Kitapta maalesef türk kavramı nerdeyse yok ..kösedağ savaşı, ayn calut ,anadolu ..... Merak edilen soru şu, peki ya nasıl başarmışlar??? Bence bunun altında yatan sebep bozkır kültürü. Şartlar ne kadar zor ise o kadar güçlüsün. Yıkilmalarida kimseyi şaşırtmamıştır. Sadece yok etmek üzerine kurulu bir güçtü.
Şimdi gelelim güçlü şahsiyetlere
Babasi YESUKA, normal bir aile büyüğü, ancak küçük yaşta bakanın olması çengizi olumlu etkilemiştir. Tabi birde annesi HULOELU var. Onları ölene kadar korumuş.
Çocukları en büyük CUCI
Han iddiası olan CAGATAY
Alkolik OGEDAY
Sonradan 2. Moğol dünya savaşını başlayacak olan MENGU ( Memgucekle ilişkisi olabilur)
Hayatının buyk bir kısmında kan kardeşi CAMUKA vardır. Sonra toğrul han (tugrul?) Atalarım dediği bunlardan çok şey öğrenmişti. Sistemde liyakat akrabasından daha önemliydi. Acımak yok, bir film ismi aransaydı bunu önerirdim.
Cengiz Han yaşasi çıkardı. Toplumda yanlış olduğunu düşündüğü kadın kaçırma, hırsızlık, zinayı yasakladı. Ganiment bölüşülmesi düzene girdi. Şamanların etkisi fazlaydı. Teb Tengeri burda ibretlik. Kasar adlı kardeşi az daha ölecekti.
1.MOGOL dünya savaşı 1211,1261 arasindadir.
Uygurlar ilk tabi olanlar arasındaydı. Sonra çinde bulunan JURCHED hanedalligini hedef aldı. Cin seferinden önce müttefik olmak istediği TANGUT Ları hedef aldı. 150 bin kişilik ordusu yok oldu. Sadece atlı askerlerden oluşan ordu süt yoğurt tüketerek güçlü kaslara sahip olabiliyorlardı. Ölen askerler savaş meydanında bırakılır. Vahşi hayvanlar yerdi. Cengiz eski kültüründen asla taviz vermedi. Ne Yazık ki çocukları öyle değil. Günümüze kadar moğolların gizli tarihi adlı belgenin dışında hiçbirşey yok. 1217 orta asya bozkırlarına gelen cengiz han elçisine yapılan saygısızlığı pahalıya ödetmiş bütün harzem ülkesini yok etmişti. 400 bin kişi olduğu sanılan orduyu 2 yerden kusatip kentide suyun altında bırakmıştı. Buhara kentindeki aristokratlar askerler bi daha isyan etmesin diye yok edilmiştir. Burhan haldun (tengri dagi) onun siginagiydi . Ölünceye kadar devleti ordan yönetmiştir. Moğol korkusu öyle bir hal almıştiki, tek bir moğol mahalleye girip tek tek insanları öldürebiliyordu.. ibn-i el athirin sözü tarihidir. Bu tarihte dünyanın her yani vahşetti. Cengiz hanın damadı TOKUCUR un öldürülmesi üzerine kentte 3 tepe yapıldı. Kadınlar çocuklar ve yaşlılar. Cengiz hanın torunları afganistan da HAZARALAR olarak kaldı. Cengiz han 60 li yaşlarda önce cuci sonra OGEDAY i han olarak ilan eder. Farsli tarihci CUVEYNI anlatır. Eşi börte bu olanlarda hayattaydı.ama etkin değildi. CÜCI babası hayattayken ölmesi zehirlenme kuşkusu yaratir.
OGEDAY ailenin ismini altın aile ve altın soy olarak değiştirir. Fetihlere kendisi gitmemiş saray eğlencesi yapmıştır. Karakurum diye bir kent kuracak bu kent onun sonunu getirecektir. Bu dönemde hristiyanlık yaygınlaşır. Bunun bir sebebi süryani tüccarlar diğeri cengizin babasının ismidir. Yesu ( jesus) ülke buna rağmen krizler ile boğuşuyor. SUBUTAY adlı generali hazar denizini gezerken gurcu ordusunu görmüş birkaç saatte yok etmiştir. Bu batı seferinin başlangıcıydı. Kıpçaklar ile bir ittifak kurdular. Sonra volga bulgarları tuna bölgesi kiev yağma edilmiştir. Ruslar ile yapılan kopek savaşında rus ordusu yok edilmstir. Novgorod Tarihnamesi meşhurdur. Cuci den sonra hanlık batıya geçti. Moğollar daha sonra aynı anda iki savaş yaparak yıldırım savaşını başlattılar. Almanlar gibi. Cengiz 'in oğullarından ziyade 2 zeki torunu vardı. Mengü ve Batu. Moğol ordusu batı seferi ile macar ovasına kadar gelirken avrupa yahudi avı ve günahlara tövbe vaRdi. OGEDAY in guyuk adında vahsi bir oğlu vardı. Herkese eziyet etti.
Subutay 1241 de 50 bin kişilik orduyla almanları yok etti. Liegnitz de ( seçilen ywr) burası sonra prusya tarafından alman subay yetistirme yeri yapıldı.