Peygamberlerin İsmet Sıfatı
Kelam alimleri nübüvvet hususunda sarf-ı kelam ettikleri ilk günlerden beri işaretlenen tenakuza düşmemek için nübüvvet makamının vasıflarından 'ismet' sıfatını akli ve nakli olarak izahlandırmaktadırlar.Bu hususta geniş bir literatürün mevcudiyetinden söz etmek mümkündür. Mutezili Ebu Zeyd el-Belhi'nin (ö. 322/934) Kitabü İsmeti'l-Enbiya, Şii Seyyid Şerif el-Murtaza'nın (ö. 436/1044) Tenzihü'l-Enbiya eseri ile Ehl-i sünnet mütekellimlerden Ebü'l Hüseyin el-Beşağari'nin(ö. hicri IV. ortaları) Keifü'l-Gavamız, Fahreddin er-Razi'nin (ö.606/1210) İsmet-i Enbiya'sı ve çağdaşı Nureddin es-Sabuni'nin(ö.580/1184) el-Münteka min İsmetü'l-Enbiya nam eserleri ismet sıfatına tahsis edilmiş ilk ve önemli çalışmalar olarak anılabilir. 63
Peygamberlerin ismet vasfını haiz oluşunun delilleri üzerinde beyanda bulunan ulemanın bu beyanlarında ittifak ettikleri esaslar şunlardır:
1. Peygamberlerin günah işlemesi caiz olsaydı, onlara uymak aklen ve naklen vacip olduğundan, onlara günahlarda da uymak
icap ederdi ki bu muhaldir.64
2. 'Emr-i bi'l-ma'ruf ve nehy-i ani'l-münker' hususundaki delillerden hareketle peygamberleri de uyarmak ve alıkoymak
vacip olurdu ki bu tenakuz ve muhaldir.65
3. Peygamberlerin yalan söyleme, gizleme, çarpıtma vb.şekilde günah işlemeleri mümkün görüldüğünde ilahi vahyin tamamından şüphe edilmesi söz konusu olur ki bu mümtenidir.
4. Nebilerin günah işlemesi kabul edildiğinde '... Eğer birfasık size bir haber getirirse onun hakikatini araştırın.'66ayet-i kerimesine binaen peygamberleri reddetmek gerekirdi ki bu da
mümtenidir.67
5. Peygamberlere tabi olmak hususundaki icma aynı zamanda onların masum oldukları hususundaki icmaı da sabit kılmaktadır.
Günaha düşmeleri mümkün olsaydı böyle bir icmaın vuku undan söz edilemezdi. 68
6. Allah'ın kulları üzerindeki en büyük nimeti peygamberliktir.Dolayısıyla bu nimete mazhar olan kimsenin günah işlemesi diğer insanlardan daha fazla bir kınanmayı ve azabı hak ettirirdi.
Bu ise muhaldir.69 Nitekim Cenab-ı Hakkın; 'Ey peygamberlerin hanımları, sizlerden birisi hayasızlık yapacak olursa, onun azabı iki kat olur. 17 ayeti peygamberlerin hanımlarının bile normal hanımlar gibi olmadığını aşikar kılmaktadır.
7. Cenab-ı Hakı kendisine ve peygamberlerine uymayanları cehennem azabı ile korkutmuştur.71 Nebilerin günah işlemesi
mümkün olsaydı onlarında korkutulması icap ederdi.
8. Allah Tealaı Kur'an-ı Kerim'de; 'Şüphesiz onlar iyi işlerde yarışıyorlardı ... 172buyurmuştur. Ayette geçen 'el-Hayrat' kelimesi ve başka ayetlerde mevcut 'el-Mustafeyn' ile 'el-Ahyar' kelimeleri
onların tüm fiillerindeki vaziyeti ifade eder. 73 Dolayısıyla bu delil de onların günahtan masum olduklarını gösterir.
9. Şeytanın yüceAllah'a; 'Senin kudretine and olsun ki, onlardan,sana içten bağlı olan kulların bir yana, hepsini azdıracağım. 174dediği
bildirilmektedir. Şeytanın azdıramayacağını bildirdiği istisna gruba en uygun kimselerin peygamberler olduğu muhakkaktır. Bu da onların günaha düşmeyeceğini aşikar kılar.75
10. Peygamberlerin meleklerden üstün olduğu hususundaki icma onların günahtan beri olduklarının delillerindendir.76
Peygamberlerin büyük-küçük günah işlemeyecekleri hususunda dipnotlarda atıf yaptığımız alimlerin ittifak ettikleri bu delillerin
haricinde daha pek çok akli ve nakli delili ilgili eserlerde görmek mümkündür.
**********
64 Fahreddin er-Razi, İsmet-i Enbiya, çev. H. Fehmi Ulus, syf. 21; Durmuş Özbek,
Saduddin Taftazani ve Nübüvvet Görüşü, syf. 143; Nureddin Sabuni, el-Münteka,
thk. Mehmet Bulut, syf. 22; Vecihi Sönmez, Şevkani ve İtikadı Görüşleri, syf.
332
65 Sadeddin Taftazani, Şerhıı'l-Makasıd, c. 2, syf. 194; Fahreddin er-Razi, a.g.e.11
syf. 24; Durmuş Özbek, a.g.e.11 syf. 143; Nureddin Sabuni, a.g.e.11 syf. 22; Vecihi
Sönmez, a.g.e., 332
66 Hucurat, 49/6
67 Sadeddin Taftazani, a.g.e., c. 2, syf. 193; Fahreddin er-Razi, a.g.e.11 syf. 27;
Durmuş Özbek, a.g.e.11 syf. 143; Nureddin Sabunl, a.g.e.11 syf. ; Şerif Cürcani,
Şerhıı'l Mevakıf, nşr. Ömer Türker, c. 3, syf. 491
68 Fahreddin er-Razi, a.g.e.11 syf. 21; Durmuş Özbek, a.g.e.11 syf. 144; Nureddin
Sabuni, a.g.e.11 syf. 36
69 Fahreddin er-Razi, a.g.e." syf. 22; Durmuş Özbek, a.g.e." syf. 144; Nureddin
Sabuni, a.g.e." syf. 44; Vecihi Sönmez, a.g.e., 334
70 Ahzab, 33/30
71 Nisa, 4/14
72 Enbiya, 21/90
73 Sad, 38/47
74 Sad, 38/82-83
75 Fahreddin er-Razi, a.g.e." syf. 29; Durmuş Özbek, a.g.e." syf. 145; Nureddin
Sabuni, a.g.e.,, syf. 23
76 Fahreddin er-Razi, a.g.e." syf. 29; Durmuş Özbek, a.g.e." syf. 145; Nureddin
Sabuni, a.g.e." syf. 23; Şevkani, İrşadu'l-Fuhul, syf. 249
·
17 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.