Mesela Vehhabi hareketi zannımızca milli bir Arap hareketidir; bugünkü neticeleri de, bu noktai nazarımızın haklı olduğunu ispat eder. Umumiyetle Vehhabi hareketi, o zaman hakim olan İslam telakkisini protesto ederek başliyan sırf dini bir kıyam mahiyetinde telakki edilir. Zahiren bu doğrudur; fakat Sırp ve Yunan hareketleri de o hareketlere iştirak edenlerin azim ekseriyeti nazara alınırsa, islam hakimiyetine karşı kıyam eden ve hıristiyanlığı galip getirmek isteyen dini hareketler addedilmek lazımgelir. Vehhabi hareketi, mezhebi ve dini esaslara istinaden, Türk hakimiyetini tanımamak ve Arabistanda bir Arap devleti tesis etmek gayesini istihdaf etmiş ve hareketin iptidalarında bile bir müddet için buna muvaffak olmuştur. Vakıa üzerlerine sevkolunan Osmanlı ve Mısır askerlerinin tazyikı ile Vehhabilerin hakimiyet havzaları tahdit edilebilmişti; bununlaberaber Arap memleketlerinin Osmanlı imparatorluğundan ayrıldığı XX. asra kadar, yani bir buçuk asırdan fazla bir zaman, Vehhabilik Necid sahrasında mevcudiyetini muhafaza etmiş ve nihayet XX. asrın ikinci rub'unda Mekke ve Medineye sahip olarak, "Hicaz Krallığı"nı ele geçirmiştir.
Sayfa 22Kitabı okudu
·
2 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.