Câhız, bilgi ile insanın ihtiyaçları arasında birinin diğerinden ayrılmasının imkânsız kılacak bir tür bağlantı ve ilişki olduğunu söyler. Bu anlayış temelinde Câhız’ın nazarında bilginin insanın varlığının zorunlu gereksinimlerinin bir türü olduğu söylenebilir. Bu nazariye düşünürler arasında ortaya atılmış ve bazı kelamcılar bunu kabul etmiştir. Bu kişiler, bütün bilgilerin insan tabiatının zorunluluğu olduğuna ve fiiller alanının dışında olduğuna inanıyordu. Onlara göre insan iradeden başka bir şey kazanmaz, ama bu irade insanın fiillerinin kaynağıdır ve işler tabii bir şekilde iradeden neşet eder. Bir başka deyişle insanın yaptığı tek fiil, irade etmektir. Bilinmelidir ki bu kişilerin irade babında söyledikleri İbn Sînâ’nın ortaya koyduğu ve uzun yıllar boyu pek çok âlimin onu izlediği görüşten farklıdır. İbn Sînâ’ya göre irade, bilgi ve idrakten sonradır, oysa bu kimselerin sözüne göre bilgi ve idrakin iradeden önce olduğu hiçbir şekilde ifade edilmemiştir. Filozofların görüşüne göre bilmenin istemeye nispetle önceliğe, ama bazı kelamcıların inancına göre istemenin bilmeye nispetle önceliğe sahip olduğunu söylersek pek yanlış olmaz. Filozofların sözüne göre bilmek, istemeye neden olur, ama bazı kelamcılara göre istemek bilmeyi doğurur.
·
23 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.